Inkomsten Tag

blank

Fair pay ketentafel-voorstellen Freelance Klassieke Musici: reageer nu!

20 oktober 2023

Ontwerp: Grafisch Geluk

De ketentafel Freelance Klassieke Musici van fairPACCT presenteert bij deze haar fair pay voorstellen en vraagt om een reactie aan alle belanghebbenden: bij voorkeur vóór woensdag 1 november 2023 en uiterlijk vóór woensdag 15 november. Gebruik hierbij het onderstaande invulformulier. Het betreft een rapportage starttarieven met uitkomsten van instrumentontwikkeling en een tarieventool. De terugkoppeling door fairPACCT en de ketentafel op basis van de binnengekomen reacties gebeurt voor 1 december.

Rapportage en tarieventool

De voorstellen van de ketentafel zijn gebaseerd op onderzoek en ontwikkeling door Bureau KNYFE. In opdracht van en in nauwe samenwerking met de ketentafel maakte KNYFE een analyse van de diverse beroepspraktijken waarbinnen de freelance klassieke musici opereren. Aldus wordt een zevental categorieën beschreven, te weten:

  1. Orkest of koor, meer dan 16 personen
  2. Ensemble of koor, tussen 8 en 16 personen
  3. Kamermuziek, 8 personen of minder
  4. Begeleidding van koor of solist in orkestvorm
  5. Optreden als solist bij koor of orkest
  6. Optreden als solist of duo
  7. Studio opnames

De rapportage geeft een nadere beschrijving van fair practice in de context van deze beroepsgroep. Om te komen tot faire tarieven is een vergelijking gemaakt met een dertiental aanpalende cao’s. Relevante HBO-salarisschalen zijn als uitgangspunt genomen en met een zzp-opslag vertaald in een starttarief op uurbasis. Daarnaast is uitvraag gedaan onder de beroepsgroep naar de gemiddelde tijdsbesteding voor (doorgaans) betaalde en niet-betaalde activiteiten binnen de onderscheiden beroepspraktijken. Wegingsfactoren zijn vastgesteld bij diverse meer of minder verzwarende aspecten van de onderscheiden beroepspraktijken. Deze ingrediënten zijn verwerkt in een rekentool die per beroepspraktijk aangeeft welk fair tarief van toepassing zou moeten zijn, per uur en voor de gehele activiteit. De bevindingen van de ketentafel kunnen helpen bij een verkennende landelijke doorrekening. Maar omdat collectieve cijfers ontbreken, en de beroepspraktijk vele varianten kent, is de kloof niet exact te vertalen in een landelijk tekort voor fair pay. Wel kan gezegd worden dat een groot deel van de freelance musici met een HBO diploma onder het niveau van het minimumloon zijn werk doet.

Ter consultatie:

Eindrapportage Starttarieven Ketentafel Freelance Klassieke Musici (Uitkomsten instrumentontwikkeling Fair Practice voor Freelance Klassieke Musici), KNYFE, oktober 2023.

Rekentool fair pay voor Freelance Klassieke Musici

Aanbiedingsbrief

De deelnemers van de ketentafel Freelance Klassieke Musici herkennen en erkennen de uitkomsten van de rapportage en instrumenten die KNYFE in haar opdracht heeft opgeleverd. De tafel ziet haar zorgen over te weinig fair pay bevestigd en hecht er aan om duidelijk te maken aan derden dat er tevens grote zorgen zijn bij de implementatie, de borging en vooral de betaalbaarheid van de ontwikkelde normen. Voor het bieden van een nadere duiding en context bij de rapportage van KNYFE stelde de ketentafel een aanbiedingsbrief op. De brief is ook een oproep aan de sector om inspirerende reacties en voorbeelden aan te dragen. 

Ter kennisname:

Reactie van de Ketentafel Freelance Klassieke Musici bij de Eindrapportage Starttarieven. Instrumenten voor fair pay, Bureau KNYFE, oktober 2023.

 

___________________________________________________________________________

 

Download hier het invulformulier*:

Invulformulier

 

* Het invulformulier kun je bij voorkeur vóór 1 november en uiterlijk vóór 15 november terugmailen aan fairpacct@platformacct.nl. 

 

___________________________________________________________________________

 

 

Lees verder over wat vooraf ging:

 

Korte voorgeschiedenis

Na een verkenning brachten de Raad voor Cultuur en de Sociaal-Economische Raad in 2017 het adviesrapport ‘Passie gewaardeerd’ uit. Het verdienvermogen van werkenden in de culturele en creatieve sector blijft achter, zo constateerden zij. De raden riepen op om richtlijnen te ontwikkelen voor redelijke vergoedingen. Op basis hiervan verscheen er in 2017 een Arbeidsmarktagenda met drie speerpunten: structurele sociale dialoog, verdienvermogen versterken, arbeidsvoorwaarden verbeteren. Ook ontstond de Fair Practice Code met drie principes: fair pay, fair share, fair chain. 

Schets van de beroepspraktijk

De sector klassieke muziek kent een tweetal cao’s, die voor Nederlandse orkesten (tevens voor remplacanten) en sinds kort ook voor muziekensembles. Deze laatste cao verkeert in een ingroeifase en kan door de meeste ensembles nog niet worden betaald. De doelgroep van de Ketentafel begeeft zich in het omvangrijke ‘vrije’ circuit buiten deze cao-domeinen om. Freelance klassieke musici kom je tegen op allerlei plaatsen in de samenleving. Bij grote en kleine evenementen, koor- en orkestuitvoeringen in het professionele circuit en (als professionele begeleider in) het amateurcircuit, privé-concerten en bedrijfsoptredens. Bij je thuis, in het verzorgingstehuis of de schouwburg, in het concertgebouw of de kerk om de hoek.

Muziek zit in de haarvaten van onze samenleving en heeft een enorme impact op welbevinden, welzijn en welvaart. Uitgedrukt in honorering loopt de waardering voor deze vakmensen achter bij beroepen van vergelijkbaar (maatschappelijk) belang. Denk aan zorg en onderwijs. Dit gaat niet om het gevoel maar om cijfers. Een goede onderbouwing van een tarief dat recht doet aan hun werk was echter nooit voorhanden. Daar heeft de ketentafel freelance klassieke musici nu grote stappen in gezet.

Specifieke vooronderzoek

Al met al gaat het om een van de vijf culturele deelsectoren waar de situatie financieel het meest zorgelijk is en waarvoor een concretisering van het fair pay principe in elk geval noodzakelijk werd geacht. Na een eerder vooronderzoek in 2020 presenteerde Bureau HTH derhalve in februari 2021 in opdracht van Platform ACCT het vooronderzoek ‘Betere Arbeidsvoorwaarden en Werkomstandigheden in de Culturele en Creatieve Sector. Een voorstel voor vervolgstappen 2021-2024.’ Voor de freelance musici betrof dit o.a. de volgende praktijkinstrumenten: Reken uit en laat zien wat optredens/concerten kosten en opleveren voor alle partijen. Schets tevens de kosten van betaling aan alle musici volgens cao’s, b.v. de cao muziekensembles. Ontwikkel (als start) een zo simpel mogelijke honoreringsrichtlijn, b.v. een eenvoudig dagtarief, tarief per optreden/concert, etc. Bureau HTH geeft voorts een solidariteitsfonds tussen muzikanten in overweging.

Programma fairPACCT en samenstelling Ketentafel vanaf 2022

Het driejarige programma fairPACCT van Platfom ACCT is per 2021 met behulp van OCW-subsidie begonnen om fair pay te concretiseren. De Ketentafel Freelance Klassieke Musici is gestart in juni 2022 en is samengesteld uit in totaal 14 (vertegenwoordigers van) musici, impressariaten, ensembles, festivals en zalen. Deelnemende muzikantenvertegenwoordigingen zijn de Kunstenbond, Platform voor Freelance Musici en FNV Media & Cultuur. Van de zijde van de werkverleners/opdrachtgevers is geen goede vertegenwoordiging aangetroffen in de sector. Met een beroep op persoonlijk gezag en deskundigheid zijn directies en programmeurs geselecteerd en uitgenodigd om aan de Ketentafel deel te nemen. Programmamanager fairPACCT Noud van de Rhee nam het voorzitterschap van de tafel op zich.

De ketentafel stelde bij aanvang een ambitiedocument op en formuleerde haar doelstelling als volgt:

  • inzicht te verkrijgen in de diverse voorkomende beroepspraktijken binnen het vak en de tijdsbesteding per type activiteit;
  • de beloning van deze inzet te spiegelen aan het inkomen van vergelijkbaar HBO-geschoolden;
  • en hieruit een richtlijn te destilleren voor fair pay.

Meer informatie

Invulformulier (Het invulformulier kun je bij voorkeur vóór 1 november en uiterlijk vóór 15 november terugmailen aan fairpacct@platformacct.nl)

FairPACCT ketentafel Freelance Klassieke Musici (lees verder onder het kopje ‘actueel’ of ‘over de tafel’)

 

 

blank

Fair pay ketentafel-voorstellen voor archeologie: reageer nu!

20 oktober 2023

Ontwerp: Grafisch Geluk

De ketentafel Archeologie van fairPACCT presenteert bij deze twee fair pay voorstellen en vraagt om een reactie van alle betrokkenen: bij voorkeur vóór woensdag 1 november 2023 en uiterlijk vóór woensdag 15 november. Gebruik hierbij het onderstaande invulformulier. Het betreft een proeve voor een Functiehuis en een Standaard-regeling secundaire arbeidsvoorwaarden. Deze zijn primair bedoeld voor bedrijven en organisaties zonder Cao, maar ze kunnen ook aanknopingspunten bieden voor andere werkverleners.
De terugkoppeling door fairPACCT en de ketentafel op basis van de binnengekomen reacties gebeurt voor 1 december.

Proeve voor een Functiehuis

Veel archeologen werken in loondienst (met uitzondering van de specialisten, die in veel gevallen als zzp’er werkzaam zijn) en de betaling aan hen is vaak matig, zo blijkt uit algemeen onderzoek. Specifieke gegevens worden echter landelijk niet periodiek verzameld. De ketentafel heeft daarom een nieuwe Arbeidsmarktmonitor onder werkenden laten houden door Femke Tomas, docent/onderzoeker bij Hogeschool Saxion. Ook is in haar opdracht een inventarisatie van de archeologische functies en honoreringen bij vijf soorten werkverleners door bureau Marbles gemaakt: drie grote bedrijven, twee kleine bedrijven, gemeente, omgevingsdienst en ingenieursbureau. Op basis hiervan ligt er thans vanuit de ketentafel een proeve van een Functiehuis met een overzicht van de huidige inkomsten per uur. Het gaat om vijf hoofdcategorieën met ieder drie typen functies: medewerker, projectleider, (materiaal)specialist, depotbeheerder, adviseur. FairPACCT en de ketentafel zijn doende met het inschakelen van een erkend functiewaarderingsbureau met het oog op een officieel Functiehuis voorzien van beschrijvingen, waarderingen en inschalingen. 

Ter consultatie:

FairPACCT Ketentafel, Fair pay voorstel 1: ‘Proeve voor een Functiehuis Archeologie. September 2023.’

Standaardregeling secundaire arbeidsvoorwaarden

Ten behoeve van de secundaire arbeidsvoorwaarden is door de ketentafel gestart met het in beeld brengen van de wettelijke bepalingen. Voorts geldt dat voor de archeologie veel sectoren als aanpalend kunnen worden bestempeld. Daarom heeft de tafel een detailvergelijking gemaakt met de bepalingen in vier Cao’s, namelijk Gemeenten; Bouw en Infra; Groen, Grond en Infrastructuur; Bos en Natuur. Ook bestudeerde de ketentafel de oude ingetrokken Cao van een archeologiebedrijf dat een verzelfstandigd onderdeel van de rijksoverheid is. Op basis van dit alles heeft ze een Standaard-regeling vervaardigd, die algemene aanbevelingen aan alle bedrijven en organisaties met name zonder cao in deze deelsector bevat én overwegingen ter individuele beoordeling per bedrijf of organisatie. De tafel is nog aan de slag met een notitie specifiek voor zzp’ers. Voorts beraadt zij zich op een aparte leidraad voor (sociale) veiligheid. 

Ter consultatie:

FairPACCT Ketentafel, Fair pay voorstel 2: ‘Standaardregeling secundaire arbeidsvoorwaarden archeologie. September 2023.’

Financiële stimulansen voor fair pay noodzakelijk

De Raad voor Cultuur heeft in februari 2022 een Cao voor de opgravingsbedrijven en een nieuwe beroepsorganisatie van archeologen bepleit. De staatssecretaris van OCW beschouwt in haar beleidsreactie van november 2022 het Cao-advies van de Raad als een advies aan de sector. Dat laatste geldt volgens haar eveneens voor de keuze om wel of geen beroepsorganisatie in te richten. Desalniettemin is zij van mening dat een goed georganiseerde sector een duidelijke meerwaarde heeft, niet alleen voor het functioneren van de arbeidsmarkt. Daarom heeft zij gedurende drie jaar (opstart)middelen uitgetrokken voor het versterken van de sectororganisatie. Ze stelt voorts de sociale dialoog te stimuleren via fairPACCT. Maar fairPACCT en de ketentafel hopen op meer financiële stimulansen van rijkswege voor archeologische werkzaamheden, die op dit moment in het geheel niet gesubsidieerd worden. Zoals deze in het voorzicht zijn gesteld voor fair pay in de rijksgesubsidieerde delen van de culturele sector. Bovendien kan het Rijk het goede voorbeeld geven bij zijn aanbestedingen gericht op een eerlijke prijs en een faire beloning.

 

___________________________________________________________________________

 

Download hier het invulformulier*:

Invulformulier

 

* Het invulformulier kun je bij voorkeur vóór 1 november en uiterlijk vóór 15 november terugmailen aan fairpacct@platformacct.nl. 

 

___________________________________________________________________________

 

 

Lees verder over wat vooraf ging:

 

Korte voorgeschiedenis

Na een verkenning brachten de Raad voor Cultuur en de Sociaal-Economische Raad in 2017 het adviesrapport ‘Passie gewaardeerd’ uit. Het verdienvermogen van werkenden in de culturele en creatieve sector blijft achter, zo constateerden zij. De raden riepen op om richtlijnen te ontwikkelen voor redelijke vergoedingen. Op basis hiervan verscheen er in 2017 een Arbeidsmarktagenda met drie speerpunten: structurele sociale dialoog, verdienvermogen versterken, arbeidsvoorwaarden verbeteren. Ook ontstond de Fair Practice Code met drie principes: fair pay, fair share, fair chain. 

Wettelijke bepalingen zonder compensatie voor bedrijven en organisaties

De Erfgoedwet (en voorgangers) kent veel bepalingen. Zo mogen alleen bedrijven of (overheids) organisaties met een landelijk certificaat opgravingen doen bij archeologisch beschermde monumenten en gebieden. Ook zijn er richtlijnen die erop toezien dat bepaalde handelingen slechts voorbehouden zijn aan kwalitatief hoogwaardige actoren/archeologen. Daarnaast geldt op basis van de Algemene wet bestuursrecht (per 1 januari de Omgevingswet) dat er voor concrete onderzoeken en opgravingen, veelal lokale omgevingsvergunningen nodig zijn. Er zijn echter geen rijksgelden voor de hoge kosten die met de wettelijke bepalingen gemoeid kunnen zijn. Zelfs de compensatie van het Rijk aan gemeenten voor excessieve opgravingskosten in bijzondere gevallen is in 2012 geheel verdwenen.  Daar komt bij dat veel overheden bij hun eigen aanbestedingen voor archeologische onderzoeken, opgravingen e.d. de prijs zeer laag houden. Deze marktwerking zorgt ervoor dat er bijna geen winstmarges zijn voor de betrokken bedrijven en organisaties, zodat o.a. fair pay voor werkenden moeilijk te realiseren is.

Specifieke vooronderzoeken

Met subsidie van het ministerie van OCW heeft Platform ACCT in december 2020 door HTH Research het vooronderzoek ‘Archeologen, arbeidsvoorwaarden en werkomstandigheden in Nederland’ laten uitvoeren. Het vond plaats in het kader van de evaluatie van de Erfgoedwet. In maart 2021 gevolgd door het rapport ‘Betere Arbeidsvoorwaarden en Werkomstandigheden in de Culturele en Creatieve Sector. Een voorstel voor vervolgstappen 2021-2024.’ De aanbevelingen waren als volgt. Herhaalonderzoek in de vorm van een Arbeidsmarktmonitor, bij voorkeur onderdeel van de Erfgoedmonitor. Gesprekken met kwetsbare groepen over hun arbeidsmarktpositie en behoeften. Agenderen o.a. bij de evaluatie van de Erfgoedwer van het effect van de marktwerking op de arbeidsmarktpositie. Een overzicht of benchmark van de geboden arbeidsvoorwaarden en werkomstandigheden bij opgravende bedrijven. Haalbaarheid (en wijze van invulling/uitvoering) van een Cao archeologie onderzoeken. Opstellen van een tarievenrichtlijn met minimum- of normtarieven voor archeologen die zzp’er zijn. Draagvlak creëren. Borging en handhaving later te bepalen.

Programma fairPACCT en samenstelling Ketentafel vanaf 2022

Het driejarige programma fairPACCT van Platfom ACCT is per 2022 met behulp van OCW-subsidie begonnen om fair pay te concretiseren. De Ketentafel Archeologie is gestart in maart 2022. Ze bestaat op dit moment uit tien leden: vier algemeen werkenden, twee specialisten, een vertegenwoordiger van een vakopleiding, twee bedrijven en een uitzendbureau. Henk Koster, o.a. directeur Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer, is onafhankelijk voorzitter.

Actuele Arbeidsmarktmonitor archeologie

Op dit moment presenteert de Ketentafel zoals in het HTH-vooronderzoek aanbevolen een actuele Arbeidsmarktmonitor. Het betreft het rapport ‘Inventarisatie arbeidsvoorwaarden archeologie. Op basis van een enquête onder de beroepsgroep.’ van Femke Tomas, docent/onderzoeker bij Hogeschool Saxion. Voor de volledigheid moet vooraf gemeld worden dat archeologen een HBO- of WO-opleiding hebben gevolgd.

 

Gegevens werkveld
Uit de enquête met 416 respondenten (een kwart van de geschatte populatie) en een vijftal diepte-interviews blijken de volgende kwetsbare groepen bij de werkenden:
– Respondenten zonder Cao. Zij verdienen ook relatief minder dan respondenten mét Cao en zijn minder tevreden met hun doorgroeimogelijkheden en uren.
– Jonge archeologen. Zij verdienen relatief minder, hebben (uiteraard) minder vaak een actorstatus en hebben vaker een tijdelijk contract.
– Vrouwen. Zij hebben in vergelijking met mannen iets vaker een tijdelijk contract en verdienen relatief minder in vergelijking met mannen. Het lijkt er tevens op dat vrouwen vaker uitstromen of niet starten in de archeologie.
– Mensen met een beperking. Alumni met een functiebeperking maken procentueel gezien minder deel uit van de arbeidsmarkt in archeologie.

Hierbij wordt de toevoeging gemaakt dat tot ca. 45 jaar het gemiddeld bruto-uurloon van het archeologisch werkveld significant lager ligt dan het gemiddeld bruto-uurloon in Nederland.

 

Adviezen aan Ketentafel
De respondenten hebben een duidelijke voorkeur voor een Cao, mits goed in kaart gebracht wat de voor/nadelen zijn voor de verschillende groepen en helder gecommuniceerd. Gepleit wordt ervoor om inspiratie op te doen bij andere Cao’s, zoals de Cao Bouw en Infrastructuur, de Cao van Groen, Grond en Infrastructuur en naar de arbeidsvoorwaarden van aanpalende werkvelden te kijken, zoals bodem en ondergrond, maar ook de Cao van de overheid.

Houd bij een Cao rekening met pensioenopbouw, vergoeding lange reistijd en werken in zware omstandigheden. Ook zouden de respondenten graag aandacht zien in de secundaire arbeidsvoorwaarden voor een werkauto, thuiswerkvergoeding, hogere kilometervergoeding, reistijd als werktijd, scholing, vergoeding voor intern/verblijf, fysiotherapie, overuren, aantal vakantiedagen en seniorendagen.

Tevens wordt opgemerkt dat er in het archeologisch werkveld sprake lijkt van een negatieve prijsspiraal binnen de huidige marktwerking. Dit wordt in verband gebracht met de arbeids-voorwaarden en de kwaliteit van het archeologisch onderzoek/het op te leveren product.

Gesuggereerd wordt:
– Om te bepalen wat commercieel eerlijke prijzen zijn, te kijken naar aanpalende disciplines, zoals binnen de aardwetenschappen, milieuhygiënisch onderzoek of de bodemsector.
– Spreek een percentage af van de bouwsom.
– Onderzoek of het mogelijk is om marktcorrigerende afspraken te maken.

Tot slot vragen de respondenten ook aandacht voor de lage lonen en de vele tijdelijke en 0-urencontracten. Introduceer hiervoor ook een benchmark door archeologische bedrijven, het introduceren van tarieven voor zzp’ers en uiteraard de eventuele Cao. Stel een functiehuis op voor archeologie.

Ter kennisname:

‘‘F. Tomas, docent/onderzoeker Hogeschool Saxion, Inventarisatie arbeidsvoorwaarden archeologie. Op basis van een enquête onder de beroepsgroep. Juni 2023’ 

Idem, bijlage 1. Definitieve standaard vragenlijst arbeidsmonitoren archeologie

Idem, bijlage 2. Vragenlijst enquete arbeidsmarktvoorwaarden archeologie 2022-2023

Idem, bijlage 3. Resultaten Onderzoek Arbeidsvoorwaarden Archeologie ACCT details

Idem, bijlage 4. Ketentafel Archeologie projectplan inventarisatie arbeidsvoorwaarden

Meer informatie

Invulformulier (Het invulformulier kun je bij voorkeur vóór 1 november en uiterlijk vóór 15 november terugmailen aan fairpacct@platformacct.nl)

FairPACCT ketentafel Archeologie (lees verder onder het kopje ‘actueel’ of ‘over de tafel’)

 

 

 

blank

Fair pay ketentafel-voorstellen voor letterenorganisaties: reageer nu!

20 oktober 2023

Ontwerp: Grafisch Geluk

De ketentafel Letterenorganisaties van fairPACCT presenteert bij deze twee fair pay voorstellen en vraagt om een reactie van alle betrokkenen: bij voorkeur vóór woensdag 1 november 2023 en uiterlijk vóór woensdag 15 november. Gebruik hierbij het onderstaande invulformulier. Het betreft een Functiehandboek en een Standaardregeling secundaire arbeidsvoorwaarden. Deze zijn primair bedoeld voor literaire festivals, manifestaties en literatuur-educatieve instellingen. De terugkoppeling door fairPACCT en de ketentafel op basis van de binnengekomen reacties gebeurt voor 1 december.

Functiehandboek

De ketentafel heeft ervoor gekozen om de primaire arbeidsvoorwaarden te enten op de aanpalende Cao Toneel en Dans inclusief het daarbij behorende Functiehandboek. Dit is gemaakt door bureau AWVN in relatie met het landelijke ORBA-functieindelingsmodel. De Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten/NAPK heeft na inzet door de Kunstenbond aan de Ketentafel toestemming gegeven om dit samen met AWVN om te zetten naar een Functiehandboek inclusief inschalingen voor de literaire festivals, manifestaties en literatuur-educatieve instellingen. De ketentafel heeft aan dit bureau bij de start meteen algemeen bruikbare referentiefuncties gemeld.

Ter consultatie:

AWVN/FairPACCT Ketentafel, Fair pay voorstel 1: ‘Functiehandboek voor producerende letterenorganisaties: literaire festivals, manifestaties en literatuur-educatieve instellingen. Juli, aangevuld September 2023.’

AWVN Functiehandboek Producerende letterenorganisaties, extra bijlage Analysekader toelichting, sept. 2023

AWVN Functiehandboek Producerende letterenorganisaties, extra bijlage Indexering loongebouw CaoTD, juli 2023

Standaardregeling secundaire arbeidsvoorwaarden

Ten behoeve van de secundaire arbeidsvoorwaarden is begonnen met het in beeld brengen van de wettelijke bepalingen. Voorts heeft de ketentafel een detailvergelijking gemaakt met de bepalingen in de Cao Toneel en Dans én in de Cao Gemeenten. Op basis daarvan heeft ze een Standaardregeling vervaardigd, die algemene aanbevelingen aan alle organisaties in deze deelsector bevat én overwegingen ter individuele beoordeling per organisatie. 

Ter consultatie:

FairPACCT Ketentafel, Fair pay voorstel 2: ‘Standaardregeling secundaire arbeidsvoorwaarden producerende letterenorganisaties: literaire festivals, manifestaties en literatuur-educatieve instellingen. September 2023.’

Richtlijn starttarieven voor optredende auteurs/artiesten in de maak

De ketentafel is nog aan de slag met een tariefrichtlijn. Er ligt een concept-rapport ‘Richtlijn Starttarieven voor Optredende Auteurs. Verkenning, rekenmodel en checklist voor literaire festivals, manifestaties en literatuur-educatieve instellingen.’ van de bureaus HTH/PPMC. De ketentafel doet thans nader uitzoekwerk met het oog op detailleringen. Ze hoopt hiermee rond 1 november klaar te zijn: dus de openbare reactiemogelijkheid daarop start pas vanaf die datum. Nader bericht volgt.

Financiële positie betrokken organisaties

Voor de literaire festivals, manifestaties en literatuur-educatieve instellingen geldt dat één organisatie een BIS-subsidie ontvangst van OCW-zijde en 13 andere meerjarig door het Letterenfonds worden gesubsidieerd. Van rijkswege is een fair pay compensatie in het vooruitzicht gesteld. De betrokken organisaties zijn vaak klein en hebben weinig budgettaire ruimte. Zij ontvangen veelal tevens en soms zelfs louter subsidiegelden van met name gemeenten: om eerlijke beloning daadwerkelijk mogelijk te maken zullen de andere overheden derhalve bereid moeten zijn om ook een extra financiële bijdrage in de meerkosten daarvan te leveren. 

 

___________________________________________________________________________

 

Download hier het invulformulier*:

Invulformulier

 

* Het invulformulier kun je bij voorkeur vóór 1 november en uiterlijk vóór 15 november terugmailen aan fairpacct@platformacct.nl. 

 

___________________________________________________________________________

 

 

Lees verder over wat vooraf ging:

 

Korte voorgeschiedenis

Na een verkenning brachten de Raad voor Cultuur en de Sociaal-Economische Raad in 2017 het adviesrapport ‘Passie gewaardeerd’ uit. Het verdienvermogen van werkenden in de culturele en creatieve sector blijft achter, zo constateerden zij. De raden riepen op om richtlijnen te ontwikkelen voor redelijke vergoedingen. Op basis hiervan verscheen er in 2017 een Arbeidsmarktagenda met drie speerpunten: structurele sociale dialoog, verdienvermogen versterken, arbeidsvoorwaarden verbeteren. Ook ontstond de Fair Practice Code met drie principes: fair pay, fair share, fair chain. 

Specifiek vooronderzoek

Bij de letteren gaat het om een van de vijf deelsectoren waar de fair pay situatie het meest zorgelijk is en waarvoor specifieke vooronderzoeken ter verbetering zijn gedaan. Bureau HTH deed dat in opdracht van het samenwerkingsverband VLAM21 in februari 2022. Er staan de volgende constateringen in ‘Fair Pay bij Letterenorganisaties. Een onderzoek bij zestien organisaties voor literaire manifestaties en activiteiten’. Het zijn over het algemeen kleine instellingen, een daarvan zit in de BIS en dertien andere ontvangen subsidie van het Letterenfonds e.a. Er is geen sectorspecifieke Cao. Het ‘vaste personeel’ komt qua betaling altijd op de laatste plaats en auteurs/artiesten, die weinig klachten hebben, op de eerste. HTH doet enkele voorstellen voor betere arbeidsvoorwaarden en bepleit een tariefrichtlijn voor optredende auteurs c.s.

Samenstelling ketentafel

VLAM21 heeft aan fairPACCT gevraagd om met behulp van een Ketentafel vanuit het werkveld het vooronderzoek uit te werken. De tafel is begonnen in juli 2022 en bestaat uit 13 deelnemers: een aantal literaire festivals, manifestaties en literatuur-educatieve instellingen, de Kunstenbond en de Auteursbond, maar ook Stichting Lezen en de Schrijverscentrale hebben zich desgevraagd daarbij aangesloten. Sylvia Dornseiffer, eerder o.a. directeur van het Fonds voor de Letteren, is onafhankelijk voorzitter.

Vergelijking met aanpalende sectoren

Op aanraden van de Raad voor Cultuur en de staatssecretaris van OCW heeft de ketentafel allereerst een vergelijking gemaakt met aanpalende sectoren. HTH had daartoe in het vooronderzoek al zes Cao’s in beeld gebracht o.a. die van het Rijk en Gemeenten als oriëntatiepunt voor de subsidiegevers. De ketentafel heeft zich met met name gericht op de Cao Toneel en Dans. Ook kwam de (in 2023 geactualiseerde) Richtlijn Functie- en Loongebouw van de Presentatie-instellingen Beeldende Kunst expliciet aan bod. Voorts zijn de secundaire arbeidsvoorwaarden van de Cao Gemeenten nader bestudeerd.

Meer informatie

Invulformulier (Het invulformulier kun je bij voorkeur vóór 1 november en uiterlijk vóór 15 november terugmailen aan fairpacct@platformacct.nl)

FairPACCT ketentafel Letterenorganisaties (lees verder onder het kopje ‘actueel’ of ‘over de tafel’)

 

 

 

blank

Fair pay ketentafel-voorstellen voor marketing en communicatie: reageer nu!

20 oktober 2023

Ontwerp: Grafisch Geluk

De ketentafel Cultuur Marketing en Communicatie van fairPACCT presenteert bij deze drie fair pay voorstellen en vraagt om een reactie van alle betrokkenen: bij voorkeur vóór woensdag 1 november 2023 en uiterlijk vóór woensdag 15 november. Gebruik hierbij het onderstaande invulformulier. Het gaat om een Manifest over de waarde van cultuurmarketeers en een Whitepaper met zeven daaraan gekoppelde praktijkvoorbeelden. Ook betreft het een vergelijking van MarCom functies in de cultuur met die in de BV Nederland. De terugkoppeling door fairPACCT en de ketentafel op basis van de binnengekomen reacties gebeurt voor 1 december.

Manifest ‘Zonder cultuurmarketeers geen publiek. Zonder publiek geen cultuur’

Bij deze presenteert de ketentafel haar Manifest, na grondig overleg en een definitieve GO. Dit Manifest met zeven kernpunten benadrukt de cruciale rol van marketing en communicatie voor deelnemers, cultuursector en maatschappij. De voorzitter en leden van de tafel willen samen de aandacht vestigen op de impact die hun sector heeft en zal blijven hebben. Dit is een cruciale stap in de richting van een betere toekomst voor cultuur marketing en communicatie.

Ter consultatie:

FairPACCT Ketentafel, Fair pay voorstel 1: ‘Manifest. Zonder cultuurmarketeers geen publiek. Zonder publiek geen cultuur. Oktober 2023.’

Krachtige en inspirerende praktijkvoorbeelden in Whitepaper

In de Whitepaper van de ketentafel staan zeven krachtige en inspirerende praktijkvoorbeelden onder het motto ‘Van manifest naar realiteit’. Netwerkorganisatie Cultuurmarketing heeft input voor dit alles geleverd. Ze tonen aan dat marketing en communicatie in de cultuursector veel verder strekken dan alleen reclamecampagnes en ticketverkoop. Het gaat om het  bevorderen van vernieuwing, verbinden en cultuur toegankelijk maken voor iedereen. De Whitepaper laat deze impact concreet zien bij een variëteit aan organisaties: theatergezelschap, concertgebouw, muziekgebouw/ schouwburg, landelijke ondersteunende instelling, poppodium, museum, festival. 

Ter consultatie:

FairPACCT Ketentafel, Fair pay voorstel 2: ‘Whitepaper. Van manifest naar realiteit. Zeven krachtige praktijkvoorbeelden over de impact van marketing en communicatie. Oktober 2023.’

Eerste vergelijking met vijf functieniveaus tussen de BV Nederland en de cultuursector

Op basis van een enquête onder zzp’ers, een Referentiekader van een onafhankelijke onderzoeker met culturele cao’s en algemene landelijke gegevens heeft de ketentafel vijf functieniveaus in marketing en communicatie onderkend. Ze heeft de in de BV Nederland gehanteerde beloningen vergeleken met die van de cultuursector. Daarbij wordt aangetoond dat de culturele cao’s achterblijven. Updaten is noodzakelijk om uitstroom van werkenden in cultuur marketing en communicatie naar andere sectoren te stoppen.

Ter consultatie:

FairPACCT Ketentafel, Fair pay voorstel 3: ‘Vijf functieniveaus in cultuur marketing en communicatie. Eerste vergelijking tussen de BV Nederland en de cultuursector. September 2023.’

Op weg naar vernieuwende tariefrichtlijnen

De ketentafel heeft grote stappen gezet in het definiëren van bestaande tariefrichtlijnen met vijf functieniveaus voor verschillende disciplines, maar realiseert zich tegelijkertijd dat de huidige culturele cao’s traditioneel en behoudend zijn. Daarom werkt de tafel aan een nieuw model om de cultuursector te voorzien van passende richtlijnen die bijdragen aan vernieuwing. Dit zal o.a. worden besproken in het voorzittersoverleg van de fairPACCT Ketentafels: ketenbreed werken is immers zeker voor professionals in MarCom cruciaal om fragmentatie te voorkomen.

Inzet richting sociale partners en andere stakeholders

In april 2023 is het onafhankelijke onderzoek ‘Cultuurmarketing en communicatie in fonds- en subsidieaanvragen voor projecten. Hoe fondsen en subsidieverstrekkers omgaan met cultuurmarketing- en communicatiekosten in projectaanvragen.’ verschenen. Gemaakt in opdracht van de ketentafel. Hieruit blijkt dat gerichte inzet van de ketentafel nodig is om nadere uitleg te geven over de relevantie, actuele ontwikkelingen en kosten van cultuur marketing en communicatie. Het Manifest en de Whitepaper vormen daarvan nu het begin. Maar er zijn ook gesprekken nodig met sociale partners en andere stakeholders o.a. in relatie tot het beoogde sectorale convenant over de implementatie van fair pay. Met als doel de culturele arbeidsmarkt drastisch te veranderen en een eerlijke beloning voor ondersteunende functies zoals cultuurmarketeers e.a. te garanderen. 

 

___________________________________________________________________________

 

Download hier het invulformulier*:

Invulformulier

 

* Het invulformulier kun je bij voorkeur vóór 1 november en uiterlijk vóór 15 november terugmailen aan fairpacct@platformacct.nl. 

 

___________________________________________________________________________

 

 

Lees verder over wat vooraf ging:

 

Korte voorgeschiedenis

Na een verkenning brachten de Raad voor Cultuur en de Sociaal-Economische Raad in 2017 het adviesrapport ‘Passie gewaardeerd’ uit. Het verdienvermogen van werkenden in de culturele en creatieve sector blijft achter, zo constateerden zij. De raden riepen op om richtlijnen te ontwikkelen voor redelijke vergoedingen. Op basis hiervan verscheen er in 2017 een Arbeidsmarktagenda met drie speerpunten: structurele sociale dialoog, verdienvermogen versterken, arbeidsvoorwaarden verbeteren. Ook ontstond de Fair Practice Code met drie principes: fair pay, fair share, fair chain. 

Enquête onder zzp’ers

Netwerkorganisatie Cultuurmarketing deed in februari 2022 een enquête onder professionals marketing en communicatie die als zzp’er in de cultuursector werkzaam zijn. 144 zzp’ers beantwoordden de enquêtevragen over uurtarieven. Van deze 144 respondenten werkte een kwart twee jaar of korter, de helft tussen de twee en tien jaar en weer een kwart meer dan tien jaar. De zzp’ers houden zich zowel met uitvoerende als strategische opdrachten bezig. Management en consultancy komen een stuk minder vaak voor. De marketeers zijn met name werkzaam voor de presenterende en producerende podiumkunsten, festivals en musea. De opdrachtgevers hebben volgens de respondenten met name te weinig kennis over wat een marktconform uurtarief is:


“Het is in de culturele sector niet in verhouding met wat er in andere sectoren voor dezelfde kennis/expertise wordt betaald. Verder wordt er niet gekeken naar ervaring in jaren, met andere woorden: junior, medior of senior. Voor zzp’ers wordt alles vaak onder één tarief geschaald.” Daarnaast gaan opdrachtgevers vaak niet mee met de tijd: “Voor mijn gevoel is voor freelance cultuurmarketeers het marktconforme tarief al bijna tien jaar hetzelfde (€ 45-50). Het lijkt niet mee te stijgen met inflatie. Sinds kort staat er in de podium cao een bepaling over zzp’ers en meerdere opdrachtgevers grepen dit bij mij aan om juist minder te willen betalen dan voordat die bepaling er was. De ‘ten minste’ 40% hoger voor zzp in 2021 nemen zij letterlijk als ‘precies’ 40%.”
Daarnaast verleggen culturele instellingen het probleem van ontoereikende budgetten naar hun opdrachtnemers. Hierdoor worden de zzp’ers geacht zich maar te conformeren aan wat hen wordt aangeboden: “Veel opdrachtgevers zeggen dat ze geen budget hebben en willen dat je iets gratis, voor een vriendenprijsje of voor je eigen portfolio doet.”

Programma fairPACCT en samenstelling Ketentafel vanaf 2022

Het driejarige programma fairPACCT van Platfom ACCT is per 2022 met behulp van OCW-subsidie begonnen om fair pay te concretiseren. De Ketentafel Cultuur Marketing en Communicatie (MarCom) is gestart in oktober 2022. Ze bestaat op dit moment uit twaalf leden: zes werkenden, vijf werkverleners bij diverse soorten culturele organisaties en een vertegenwoordiger vanuit een vakopleiding. Joan Nunnely, o.a. deskundige strategisch personeels- en talentmanagement plus gemeenteraadslid, is onafhankelijk voorzitter. Hilde Smetsers van Cultuurmarketing functioneert als adviseur.

Referentiekader opdrachtwerk in culturele Cao’s

Al snel in december 2022 verscheen in opdracht van de Ketentafel het rapport ‘Fair pay opdrachtwerk marketing en communicatie in de cultuursector. Referentiekader bestaande cao-functies, inschalingen, uurbedragen.’ van onafhankelijk onderzoeksbureau Social Finance Matters. Hierbij zijn tien cao’s bestudeerd op de culturele werkterreinen waarin de werkenden volgens de bovenstaande enquête actief zijn. Omdat marketing- en communicatieprofessionals buiten de cultuursector in vrijwel elke branche werken, is het volgens het rapport weinig zinvol om ook cao’s uit heel andere sectoren in de vergelijking mee te nemen. Voor een meer algemene vergelijking is wel gebruik gemaakt van (breder) onderzoek van freelancer platform Jellow, naar de beloningspositie van zzp’ers in marketing en communicatie. Er is door de onderzoeker met name gekeken naar typen functies en werkzaamheden, vormen van inschaling, hoogte van de salarissen, zzp-opslag in de uurbedragen, relevante vergoedingen en bepalingen over intellectueel eigendom.

Handelwijze van fondsen en subsidieverstrekkers

Als vervolg op het Referentiekader presenteerde bureau SFM in april 2023 in opdracht van de Ketentafel het rapport ‘Cultuurmarketing en communicatie in fonds- en subsidieaanvragen voor projecten. Hoe fondsen en subsidieverstrekkers omgaan met cultuurmarketing- en communicatiekosten in projectaanvragen.’  Hierbij is de handelwijze onderzocht van 17 financiers en subsidiënten: de zes rijkscultuurfondsen, zes private cultuurfondsen en zeven overheden, naast OCW met name gemeenten en provincies over wie bijzonderheden waren gemeld. Relevante bevindingen. Overhead/reguliere kosten worden vaak uitgesloten. Ook worden marketing en communicatie zelden expliciet genoemd in de formele criteria. De mogelijkheid voor toerekening naar projectactiviteiten is veelal onduidelijk. De verhouding tussen te honoreren kostensoorten blijft vaag.


De voorwaarden zijn verschillend, hetgeen cofinanciering belemmert. Bepalingen over te honoreren tarieven aan MarCom professionals ontbreken of zijn niet gemotiveerd. Uit gesprekken blijkt dat de geldgevers vaak verwachten dat vraagstukken al (deels) beantwoord worden in de bij een aanvrage mee te sturen marketingplan. Over het algemeen vinden geldgevers het geen positief signaal als met strategie-ontwikkeling rond marketing en communicatie pas wordt gestart nadat het startschot voor een project al is gegeven. Verder is het volgens de onderzoeker goed om te beseffen dat fondsen en subsidieverstrekkers de rol  van MarCom professionals veel breder zien dan als ‘vermarkters’ van culturele producten. Een opschuiving richting publieksbereik is er bij alle onderzochte geldgevers, in een aantal gevallen met een accent op diversiteit en inclusie.

Meer informatie

Invulformulier (Het invulformulier kun je bij voorkeur vóór 1 november en uiterlijk vóór 15 november terugmailen aan fairpacct@platformacct.nl) 

FairPACCT ketentafel Cultuur Marketing en Communicatie (lees verder onder het kopje ‘actueel’ of ‘over de tafel’)

SFM Onderzoek: Fair pay opdrachtwerk Marketing en Communicatie cultuursector, Referentiekader Cao’s, dec. 2022

SFM Onderzoek: Kosten Marketing- en Communicatie cultuursector, Projectcriteria door fondsen en overheden, apr. 2023

 

blank

Fair pay ketentafel-voorstellen cultuureducatie en amateurkunst: reageer nu!

20 oktober 2023

Ontwerp: Grafisch Geluk

De ketentafel Kunstprofessionals in Cultuureducatie en Amateurkunst van fairPACCT presenteert bij deze haar fair pay voorstellen en vraagt om een reactie aan alle betrokkenen: bij voorkeur vóór woensdag 1 november 2023 en uiterlijk vóór woensdag 15 november. Gebruik hierbij het onderstaande invulformulier. Het betreft een ‘Handreiking Tarieventool’ met 13 typen hoofdactviteiten van de kunstprofessionals, bedoeld voor de zelfstandigen in deze culturele deelsector en hun opdrachtgevers. De terugkoppeling door fairPACCT en de ketentafel op basis van de binnengekomen reacties gebeurt voor 1 december.

Handreiking Tarieventool

De ketentafel heeft haar voorstellen gebaseerd op vooronderzoeken, een Referentiekader over (aanpalende) cao’s en richtlijnen plus een rapport met een Survey onder werkenden over de tijdsbesteding en de vergoeding van hun werkzaamheden. Gelet op dit alles ligt er nu, voorzien van achtergrondgegevens in excel, ter consultatie de ‘Handreiking Tarieventool voor zelfstandige kunstprofessionals en hun opdrachtgevers binnen cultuureducatie en amateurkunst.’ van bureau SFM in afstemming met de ketentafel.

Er is sprake van een breed werkveld. Het gaat o.a. om docenten, consulenten, coaches, dirigenten. In de Handreiking Tarieventool worden ten aanzien van de opdrachten de volgende 13 typen hoofdactiviteiten onderscheiden:

  • 1-3. Verzorgen/begeleiden van: repetities van amateurkunst; voorstellingen, concerten en exposities; 
    bijzondere repetities (zoals generale en try-outs) en audities.
  • 4-6. Verzorgen van lessen: op scholen (basis-/voorgezet/speciaal onderwijs, mbo, hoger onderwijs);
    in de vrije tijd (zoals in het centra voor de kunsten, vrijetijdsonderwijs, theater-, dans- en muziekscholen); aan bijzondere doelgroepen buiten het reguliere onderwijs (zoals inburgering, statushouders).
  • 7-8. Verzorgen van: activiteiten kinderopvang/buitenschoolse opvang; workshops/trainingen, coaching voor en met leerkrachten, andere begeleiders en besturen.
  • 9. Creatieve productie en samenstellen van arrangementen, waaronder onderzoek, conceptontwikkeling, samenstellen van choreografie, scenario-ontwikkeling.
  • 10. Materiële productie van optredens en exposities, waaronder inventariseren, voorbereiden en inkopen van materialen, attributen, decor, kostuums.
  • 11. Voorbereiding en deelname activiteiten festivals, zomerkampen en andere vakantie-activiteiten.
  • 12. Voorbereiden/organiseren van cultuuraanbod van scholen (niet het lesgeven als zodanig).
  • 13. Maken van lesmaterialen.

    Voor elk type hoofdactiviteit zijn er concrete fair pay voorstellen: op basis van het Referentiekader betreft dit de criteria voor de uurtarieven en naar aanleiding van het Survey-rapport gaat dit om de berekening van alle werkzaamheden behorend bij een opdracht. De algemene zzp-opslag is voor deze deelsector door SFM bepaald op 83,27% bovenop het vergelijkbare bruto-loon per type hoofdactiviteit en o.a. gelet op de daadwerkelijk op basis van cao’s te werken aantal uren door werknemers. Voorts zijn ervaring van de kunstprofessional en complexiteit van de opdracht wegingsfactoren.

Ter consultatie:

SFM/FairPACCT Ketentafel, Fair pay voorstellen: ‘Handreiking Tarieventool voor zelfstandige kunstprofessionals en hun opdrachtgevers. September 2023.’

Ter kennisname:

SFM Excel: ‘Financiële achtergrondgegevens bij Tarieventool. September 2023.’

 

Brief ketentafelvoorzitter aan Tweede Kamer over fair pay impuls

Gelet op de verdeling van de verantwoordelijkheden tussen de overheden is de focus van rijkswege vooral gericht op de professionele kunsten in engere zin. Dat geldt ook bij de lopende voorbereiding voor de cultuurperiode 2025-2028. Om hierbij de boot niet te missen plus gelet op het genoemde Referentiekader en het voorlopige Survey-rapport heeft de ketentafelvoorzitter zich al eind juni 2023 via een brief tot de Tweede Kamer gewend. Deze is in afschrift gezonden aan de staatssecretaris van OCW, IPO en VNG. In deze brief wordt de noodzaak van een lokale basisinfrastuctuur en van een fair pay impuls voor de deelsector cultuureducatie en amateurkunst bepleit. Te realiseren door de rijksoverheid samen met de mede-overheden en culturele fondsen. 

Ter kennisname:

Ketentafelvoorzitter Brief aan Tweede Kamer: ‘Noodzaak lokale basisinfrastructuur en fair pay-impuls voor cultuureducatie en amateurkunst. Juni 2023.’

 

___________________________________________________________________________

 

Download hier het invulformulier*:

Invulformulier

 

* Het invulformulier kun je bij voorkeur vóór 1 november en uiterlijk vóór 15 november terugmailen aan fairpacct@platformacct.nl. 

 

___________________________________________________________________________

 

 

Lees verder over wat vooraf ging:

 

Korte voorgeschiedenis

Na een verkenning brachten de Raad voor Cultuur en de Sociaal-Economische Raad in 2017 het adviesrapport ‘Passie gewaardeerd’ uit. Het verdienvermogen van werkenden in de culturele en creatieve sector blijft achter, zo constateerden zij. De raden riepen op om richtlijnen te ontwikkelen voor redelijke vergoedingen. Op basis hiervan verscheen er in 2017 een Arbeidsmarktagenda met drie speerpunten: structurele sociale dialoog, verdienvermogen versterken, arbeidsvoorwaarden verbeteren. Ook ontstond de Fair Practice Code met drie principes: fair pay, fair share, fair chain. 

Schets van het brede werkveld

In cultuureducatie en amateurkunst zijn de afgelopen jaren veel activiteiten (weg)bezuinigd, met name door gemeenten. De Cao Kunsteducatie betreft louter wél gesubsidieerde organisaties op het terrein van kunsteducatie, waaronder begrepen dansscholen, jeugdtheaterscholen en circusscholen. Voorts hanteert een nu nog zeer beperkt aantal instellingen van oudsher de Cao Gemeenten.
De zelfstandige kunstprofessionals werken echter, al dan niet via bemiddelaars, voor veel verschillende categorieën opdrachtgevers zoals: scholen, kinderopvang, (jeugd)welzijn, amateurkunstgroepen o.a. koren en orkesten, cultuurinstellingen, sportorganisaties, festivals/vakantiekampen. Daarbinnen gelden er wisselende financiële bepalingen voor deze werkenden.

Specifiek vooronderzoek

Al met al gaat het om een van de vijf culturele deelsectoren waar de situatie financieel het meest zorgelijk is en waarvoor een concretisering van het fair pay principe in elk geval noodzakelijk werd geacht. Bureau HTH presenteerde derhalve in februari 2021 in opdracht van Platform ACCT het vooronderzoek ‘Betere Arbeidsvoorwaarden en Werkomstandigheden in de Culturele en Creatieve Sector. Een voorstel voor vervolgstappen 2021-2024.’ Hierin stonden o.a. de volgende aanbevelingen voor cultuureducatie en amateurkunst: ontwikkel tariefrichtlijnen voor werknemers zonder cao en voor zelfstandigen én reken uit wat het betekent als thans onbetaalde uren betaald gaan worden.

Programma fairPACCT en samenstelling Ketentafel vanaf 2022

Het driejarige programma fairPACCT van Platfom ACCT is per 2022 met behulp van OCW-subsidie begonnen om fair pay te concretiseren. Het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA) is doende voor de deelsector als geheel en in 2022 specifiek met een Actieplan Arbeidsmarktpositie Kunstprofessionals in vrijetijd. FairPACCT heeft daarom in afstemming met het LKCA een Ketentafel voor de gehele deelsector samengesteld en begeleid. De tafel is gestart in juni 2022 en bestaat thans uit 11 werkenden vanuit diverse beroepsverenigingen en de vakbond, 9 typen werkverleners plus 5 commerciële of non-profit bemiddelaars. Daarnaast zijn er meelezers aangezocht m.n. bij de kunstvakopleidingen en in de welzijnssector. Bertien Minco, eerder o.a. directeur Jeugdcultuurfonds, is onafhankelijk voorzitter.

Referentiekader bestaande cao’s, richtlijnen c.a.

Op verzoek van de Ketentafel verscheen door het onafhankelijke adviesbureau Social Finance Matters (SFM) in januari 2023 het onderzoek ‘Fair pay kunstprofessionals in cultuureducatie en amateurkunst. Referentiekader bestaande cao-functies, inschalingen, uurbedragen en tariefrichtlijnen.’ SFM stelt dat het hierbij name gaat om kunstprofessionals – in het bijzonder docenten, consulenten, coaches en dirigenten – die actief zijn binnen die delen van cultuureducatie en amateurkunst waar geen of geen specifieke cao geldt. Om voor hen tot fatsoenlijke tariefrichtlijnen te komen biedt het onderzoek inzicht in de financiële situatie van deze en vergelijkbare groepen in 7 cao’s binnen de culturele en creatieve sector, 7 cao’s voor onderwijs en sociaal domein en 6 richtlijnen van beroepsverenigingen. 

Survey-rapport niet vergoede werkzaamheden

Naast de matige uurbedragen was het gegeven dat er veel niet vergoede uren zijn een heet hangijzer binnen de Ketentafel. Bureau SFM heeft derhalve in afstemming met de tafel tussen half april en half juni 2023 een survey uitgezet, waarop door meer dan 1.000 werkenden is gereageerd. Op basis daarvan kwam er in september 2023 het rapport ‘Niet vergoede werkzaamheden. Aandachtspunt voor fair pay van kunstprofessionals in cultuureducatie en amateurkunst.’  Gemiddeld blijkt 38,3% van de gewerkte tijd besteed te worden aan bijkomende activiteiten die noodzakelijk zijn om de opdracht goed te kunnen uitvoeren, zoals het voorbereiden van lessen, nakijkwerk, het samenstellen van arrangementen en cursusmaterialen, of het instuderen van repertoire. Bij 76% van de opdrachten worden deze werkzaamheden echter deels niet vergoed en bij 30% helemaal niet. Niet vergoede werkzaamheden zijn daarmee volgens de onderzoeker een van de belangrijkste aandachtspunten voor eerlijke beloning oftewel fair pay in dit segment van de cultuursector.

Meer informatie

Invulformulier (* Het invulformulier kun je bij voorkeur vóór 1 november en uiterlijk vóór 15 november terugmailen aan fairpacct@platformacct.nl)

FairPACCT ketentafel Kunstprofessionals in Cultuureducatie en Amateurkunst (lees verder onder het kopje ‘actueel’ of ‘over de tafel’)

SFM Onderzoek: ‘Fair pay kunstprofessionals in cultuureducatie en amateurkunst. Referentiekader bestaande cao-functies, inschalingen, uurbedragen en tariefrichtlijnen. Januari 2023.’ 

SFM Survey-rapport: ‘Niet vergoede werkzaamheden. Aandachtspunt voor fair pay van kunstprofessionals in cultuureducatie en amateurkunst. September 2023.’ 

 

blank

Fair pay ketentafel-voorstel Rekentool Popmusici: test en reageer nu!

20 oktober 2023

Ontwerp: Grafisch Geluk

Hoe bepaal je wat een eerlijke gage is voor een act of artiest? De fairPACCT ketentafel Popmusici lanceert een Rekentool waarmee op basis van vijf carrièrefases bepaald kan worden welke gage minimaal bij een live-optreden op een podium hoort. De tool is gebaseerd op een eerste testperiode. Vanaf nu kunnen alle popmuzikanten, managers, boekers e.a. bij voorkeur vóór woensdag 1 november en uiterlijk vóór woensdag 15 november testen hoe de nieuwe Rekentool werkt en hun bevindingen met fairPACCT delen. Gebruik hierbij het onderstaande invulformulier (of klik in de rekentool links onderin op de feedback-knop). De terugkoppeling door fairPACCT en de ketentafel op basis van de binnengekomen reacties gebeurt voor 1 december.

Vijf carrièrefases voor live-acts

Volgens onafhankelijk onderzoek hebben muzikanten een werkweek van als geheel bijna 50 uur. De gemiddelde inzet voor één live-optreden is 15,4 uur en het betreft gemiddeld 80 optredens per jaar. De ketentafel streeft naar meer samenhang tussen de sterk variërende vaak beperkte inkomsten en de fase van ontwikkeling van een act. Met behulp van de nieuw ontwikkelde Rekentool kan op basis van 11 objectieve criteria geïdentificeerd worden tot welke fase een act behoort. Fase 0 (starting up) en fase 1 (upcoming) zijn opbouwfases in reputatie. In fase 2 (developing) speelt de act bijvoorbeeld in de kleine zalen van de VNPF-podia en werkt deze met een klein professioneel team. Een act in fase 3 (mid-career) verzorgt optredens op toonaangevende podia en festivals, verkoopt kleine zalen, en hier en daar een grote zaal uit. Voor de act in fase 4 (arrived) geldt dat deze in staat is om grote zalen uit te verkopen, eigen tours kan bekostigen én voldoende verdient voor een goed inkomen.

De kloof tussen inzet en inkomsten van popmuzikanten

In een adviesrapport over de kloof bij popmuzikanten tussen de tijd besteed aan live-optredens en de daarvoor ontvangen vergoeding wordt de volgende fair pay beloning geschetst, die door de ketentafel wordt onderschreven. Een zelfstandige professional in fase 2 en 3 zou in elk geval een gage conform modaal niveau dienen te ontvangen, hetgeen neerkomt op € 415 per bandlid, per optreden. Een live-act in fase 1 zou op basis van het minimumloon tenminste € 258 voor elk bandlid moeten krijgen. In fase 0 kan worden volstaan met € 116 conform bijstandsniveau en in fase 4 geldt de vrije marktwerking. Dit staat nog ver af van de huidige praktijk. De conclusie is zelfs zo dat de daadwerkelijke inkomsten van popmuzikanten met een redelijke staat van dienst slechts één derde van het sociaal minimum zijn en maar één vierde van een fair pay beloning.

Fair Pay Fonds vanaf 2025

De ketentafel heeft ook een macro-berekening over de fair pay meerkosten laten maken, te beginnen bij de VNPF-podia. Jaarlijks vinden daar zo’n 8.000 optredens plaats. Als de bandleden in de fases 1 en 2 een fair pay beloning zouden krijgen is daarvoor € 7,8 miljoen per jaar méér nodig. Uitgaande van het sociaal minimum betreft dat nog altijd een bedrag van € 3,1 miljoen per jaar extra. Vervolgens heeft de ketentafel uiteenlopende opties in kaart gebracht om de geconstateerde financiële kloof aan het begin van de komende cultuurperiode 2025-2028 te kunnen dichten.

Een combinatie van kansrijke factoren lijkt hierbij de beste oplossing te zijn, zodat er een Fair Pay Fonds kan worden opgericht. De gelden zouden kunnen komen uit onder andere een minimale verhoging van de servicekosten op de ticketverkoop van alle popconcerten, gematcht met extra rijkssubsidie. De tafel presenteerde haar plan samen met Adviesbureau Berenschot tijdens het landelijke Congres Podia Festivals Evenementen op 18 september jl. Op dit moment loopt een haalbaarheidsstudie, die in januari 2024 zal worden toegelicht tijdens ESNS. 

Fair Pay Pilot in 2024: test daarom snel de Rekentool Popmusici

Al in 2024 wil de ketentafel Popmusici door een kleine selectie van 5 poppodia een fair pay pilot laten uitvoeren, met inzet van de Rekentool en met hulp van een privaat cultuurfonds dat dit moet gaan ondersteunen. Het is daarom belangrijk om de Rekentool nu meteen goed te testen en tijdig feedback te geven, met name in geval van fouten of onvolkomenheden. Er is geen tijd te verliezen, de weg naar een eerlijke beloning is ingezet! 

Ter consultatie:

https://rekentool.fairpacct.nl/rekentools-testpaginas/rekentool-popmusici/ 

 

___________________________________________________________________________

 

Download hier het invulformulier*:

Invulformulier

 

* Het invulformulier kun je bij voorkeur vóór 1 november en uiterlijk vóór 15 november terugmailen aan fairpacct@platformacct.nl. 

 

___________________________________________________________________________

 

Lees verder over wat vooraf ging:

 

Korte voorgeschiedenis

Na een verkenning brachten de Raad voor Cultuur en de Sociaal-Economische Raad in 2017 het adviesrapport ‘Passie gewaardeerd’ uit. Het verdienvermogen van werkenden in de culturele en creatieve sector blijft achter, zo constateerden zij. De raden riepen op om richtlijnen te ontwikkelen voor redelijke vergoedingen. Op basis hiervan verscheen er in 2017 een Arbeidsmarktagenda met drie speerpunten: structurele sociale dialoog, verdienvermogen versterken, arbeidsvoorwaarden verbeteren. Ook ontstond de Fair Practice Code met drie principes: fair pay, fair share, fair chain. Freelance muziek behoort, ook naar het oordeel van het ministerie van OCW, tot een van de vijf culturele deelsectoren waar de situatie financieel het meest zorgelijk is, een aantal uitzonderingen daargelaten. Een snelle concretisering van het fair pay principe werd noodzakelijk geacht. 

Specifieke vooronderzoeken in 2020/2021

Ter verfijning van enkele achtergrondstudies verscheen in opdracht van Platform ACCT  in november 2020 ‘Tariefafspraken voor freelance musici in pop, klassiek en jazz. Resultaten van een onderzoeks-traject’ van bureau HTH met behulp van een deskundige begeleidingscommissie. Hieraan hebben o.a. 102 popmusici (plus 34 met een gemengde muziekprakijk) meegewerkt. Er  bleek dat de musici gemiddeld 80 keer per jaar optreden gedurende 2 uur met een gage van € 276. De eerste 50 procent haalt niet meer dan € 200 (mediaan) en krijgt repetitie-, studie- of reistijd niet vergoed. 


HTH presenteerde vervolgens desgevraagd in maart 2021 ‘Betere Arbeidsvoorwaarden en Werkomstandigheden in de Culturele en Creatieve Sector. Een voorstel voor vervolgstappen 2021-2024’.  Voor de freelance musici betrof dit o.a. de volgende praktijkinstrumenten: Reken uit en laat zien wat optredens/concerten kosten en opleveren voor alle partijen. Schets tevens de kosten van betaling aan alle musici volgens cao’s, b.v. de cao muziekensembles. Ontwikkel (als start) een zo simpel mogelijke honoreringsrichtlijn, b.v. een eenvoudig dagtarief, tarief per optreden/concert, etc.  Bureau HTH geeft voorts een solidariteitsfonds tussen muzikanten in overweging.

Programma fairPACCT en samenstelling Ketentafel Popmusici vanaf 2022

Het driejarige programma fairPACCT van Platfom ACCT is per 2022 met behulp van OCW-subsidie begonnen om fair pay te concretiseren. Dankzij de inzet van de Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals (VNPF) en de musici zelf is de Ketentafel Popmusici daarbinnen in februari 2022 als eerste gestart. Nog steeds is deze Ketentafel een koploper in het ontwikkelen van fair pay praktijkinstrumenten. De tafel bestaat op dit moment uit 4 werkenden vanuit beroepsverenigingen en vakbonden, 3 poppodia (incl. festivaldeel),  1 festival, 2 artiestenmanagers en 1 booker. Noud van de Rhee, o.a. programmamanager van fairPACCT (bij Platform ACCT), is onafhankelijk voorzitter.

Rapport ‘De kloof tussen inzet en inkomsten van popmuzikanten’

Als uitwerking van de genoemde vooronderzoeken is Berenschot door de Ketentafel ingeschakeld. Op basis van een detailenquête heeft dit onhankelijke bureau in januari 2023 het rapport ‘De kloof tussen inzet en inkomsten van popmuzikanten.’ uitgebracht. Dit is door de tafel gepresenteerd bij Eurosonic Noorderslag (ESNS). Ook is het voor commentaar voorgelegd aan het ministerie van OCW en het Fonds Podiumkunsten, die geen technische onvolkomenheden hebben ontdekt. Het rapport belicht de tijdsinzet van popmuzikanten, definieert vijf carrièrefases, schetst per fase de gewenste vergoeding voor live-optredens en toont een berekening van de macro-meerkosten op het minimumniveau en voor fair pay, te beginnen op de VNPF-podia.

Ketentafel-planvorming t.b.v. extra geld meerkosten

Het extra geld voor de meerkosten is volgens bureau Berenschot niet op te brengen binnen de popsector zelf of uit hogere publieksinkomsten. Zonder extra inkomensondersteuning of financiële impulsen ten behoeve van de popsector is fair pay voor de meeste popmuzikanten onhaalbaar, zo stelt dit bureau in zijn rapport over ‘De kloof’. De Ketentafel heeft vervolgens een gedetailleerd plaatje gemaakt van alle onderscheiden uitgaven en inkomsten bij de VNPF-podia, de subsidies van met name de gemeenten en het Fonds Podiumkunsten plus de (ad hoc) bijdragen van private fondsen. De conclusie is, ook gelet op de fair pay optiek van de staatssecretaris van OCW, dat een financiële oplossing meteen aan het begin van de komende cultuurperiode 2025-2028 gevonden moet worden. Door een combinatie van nieuwe geldmiddelen: verhoging van de servicekosten bij de ticketverkoop van alle popconcerten gematcht met extra rijkssubsidie b.v. via het Fonds Podiumkunsten. Er loopt nu een haalbaarheidsstudie die in januari 2024 tijdens ESNS zal worden toegelicht. Om geen tijd te verliezen denkt de Ketentafel ook aan een fair pay pilot al in 2024 bij vijf poppodia met inzet van de Rekentool en financiële hulp van een privaat cultuurfonds.

Nu snel testen en reageren: digitale fair pay Rekentool popmusici

FairPACCT heeft onlangs bureau Ipsis in de arm genomen om digitale Rekentools te maken gelet op de fair pay voorstellen vanuit de diverse Ketentafels. Het heeft o.a. een uurtarief-calculator op ‘ik word zzper’ en de website van ‘startersloket’ voor nieuwe ondernemers gemaakt. De eerste digitale fair pay Rekentool die thans in concept is opgeleverd betreft die voor de popmusici. Op basis van deze tool kunnen de carrièrefase van een act en het daarbij behorende fair pay tarief worden bepaald. Het verzoek aan alle betrokkenen is om deze digitale fair pay Rekentool Popmusici snel te testen en erop te reageren, met name bij fouten en onvolkomenheden. Want de bevindingen over deze tool zijn relevant voor de voortgang van het proces naar eerlijke beloning. 

Meer informatie

Invulformulier (Het invulformulier kun je bij voorkeur vóór 1 november en uiterlijk vóór 15 november terugmailen aan fairpacct@platformacct.nl)

FairPACCT ketentafel Popmusici (lees verder onder het kopje ‘actueel’ of ‘over de tafel’)

Berenschot onderzoek ‘De kloof tussen inzet en inkomsten van popmuzikanten’ | Januari 2023

 

blank

In de startblokken: tien concrete voorstellen voor fair pay in cultuur

17 oktober 2023

Foto: Shutterstock

Je mening geven over de voorstellen met tien nieuwe praktijkinstrumenten gericht op eerlijke betaling in de culturele en creatieve sector voordat ze definitief worden? Dat kan: vanaf deze week gaat de grote consultatie van start.

Oproep door adviesraden over verdienvermogen en richtlijnen

Het verdienvermogen van werkenden in de culturele en creatieve sector blijft achter, zo constateerden de Raad voor Cultuur en de Sociaal-Economische Raad al in 2017. De raden riepen op om richtlijnen te ontwikkelen voor redelijke vergoedingen. Op basis daarvan kwam er een Arbeidsmarktagenda en ontstond de Fair Practice Code. Maar jarenlang bleef het vrij stil rond het onderdeel fair pay. Daarin komt vanaf nu verandering.

Tien voorstellen voor praktijkinstrumenten vanuit zes fairPACCT ketentafels

Deze week verschijnen er tien voorstellen voor praktijkinstrumenten vanuit zes fairPACCT ketentafels: Archeologie, Cultuur Marketing en Communicatie, Freelance Klassieke Musici, Kunstprofessionals in Cultuureducatie en Amateurkunst, Letterenorganisaties, Popmusici. Nog eens vier fair pay voorstellen van de ketentafel Film/AV zullen later in oktober verschijnen. Het online en publiekelijk beschikbaar stellen van de fair pay voorstellen is juist nu van groot belang. Naar verwachting wordt het landelijke onderzoek naar de meerkosten van fair pay door SiRM/PPMC/HTH begin november gepubliceerd. Hiermee willen we een verbinding leggen.

Consultatie later deze week van start

Meer informatie over de consultatie van de fair pay voorstellen volgt later deze week via een aparte nieuwsbrief en mailing. Ook zal op fairpacct.nl per ketentafel inzicht worden gegeven in de totstandkoming van de praktijkinstrumenten.

blank

Ketentafel Marketing en Communicatie ontwikkelt richtlijntarieven voor freelance marcom werkzaamheden

2 mei 2023

Foto: Cultuurmarketing

Op initiatief van Cultuurmarketing en Platform ACCT werkt een groep van 12 zzp’ers en opdrachtgevers aan het ontwikkelen van richtlijntarieven voor freelance marketing en communicatiewerkzaamheden. Een update.

In oktober 2022 is de ketentafel ‘marketing- en communicatieprofessionals in cultuur’ van start gegaan. De ketentafels zijn onderdeel van het programma fairPACCT dat gefinancierd wordt door het ministerie van OCW. Het doel van fairPACCT is om de Fair Practice Code te vertalen naar concrete hulpmiddelen die gebruikt kunnen worden in de praktijk.

Start van de ketentafel

De start van de ketentafel ‘marketing- en communicatieprofessionals in cultuur’ vormde een onderzoek over uurtarieven van freelance marketing en communicatieprofessionals door Cultuurmarketing. De resultaten maken duidelijk dat er grote verschillen bestaan tussen uurtarieven, dat er door opdrachtgevers weinig rekening wordt gehouden met het aantal jaar ervaring dat een zzp’er meebrengt en dat er behoefte is aan richtlijnen die rekening houden met onder andere werkervaring, het soort werkzaamheden en de omvang van marketing- en communicatieopdrachten.

Totstandkoming van richtlijntarieven

De ketentafel bestaat uit twaalf deelnemers die zich onder leiding van voorzitter Joan Nunnely de opdracht hebben gesteld deze richtlijnen te ontwikkelen. Inmiddels hebben er drie bijeenkomsten plaatsgevonden en is er het nodige onderzoek gedaan om mee te nemen in de totstandkoming van de richtlijntarieven.

Het blijkt dat achter de intentie om freelancers die marketing- en communicatieopdrachten uitvoeren voor de culturele en creatieve sector eerlijk te vergoeden, een aantal oorzaken schuilgaan die ervoor zorgen dat dit niet altijd lukt. Cultuurmarketing heeft deze oorzaken uiteengezet.

“Freelance talk: op weg naar richtlijntarieven”

Wil je graag meer weten over de ketentafel en de onderzoeken die zijn uitgevoerd? Op 17 april organiseert Cultuurmarketing in samenwerking met fairPACCT een online bijeenkomst waarin deelnemers van de ketentafel een update geven van het proces en in gesprek gaan over de resultaten van bovenstaande onderzoeken. Deelname aan deze bijeenkomst is gratis.

blank

Popsector agendeert inkomenskloof

6 maart 2023

Foto: ESNS

Staatssecretaris Uslu neemt rapport in ontvangst op Eurosonic Noorderslag (ESNS)

Het programma fairPACCT organiseert voor beroepsgroepen in de culturele sector overleg om te komen tot heldere afspraken over gepaste en eerlijke beloning. De eerste van deze overleggen, de zogenaamde ketentafels, startte vorig jaar voor popmusici tijdens ESNS 2022. De ketentafel popmusici presenteert, na een jaar onderling overleg een analyse van de inkomenskloof tussen de actuele gages en een passend en eerlijk honorarium (fair pay). De analyse en de rapportage is gedaan door adviesbureau Berenschot. Staatssecretaris Gunay Uslu neemt het rapport in ontvangst tijdens een sessie op ESNS 2023, vrijdag 20 januari om 15.00 uur, kleine zaal Oosterpoort, Groningen.

Conclusie van de analyse: € 7,8 miljoen per jaar méér nodig voor fair pay

  • De uitkomst van deze analyse is dat de daadwerkelijke inkomsten van popmuzikanten uit liveoptredens met een redelijke staat van dienst maar één derde zijn van het sociaal minimum en maar één vierde van een zogenaamde fair pay beloning (zie onder).
  • Er zijn jaarlijks 8.000 optredens in kleine zalen en voorprogramma’s van grote zalen.
    Als bandleden voor dergelijke optredens in carrière fase 1 en 2 een fair pay beloning zouden krijgen, is daarvoor € 7,8 miljoen per jaar méér nodig.
  • Dit geld is niet op te brengen binnen de popsector zelf of uit hogere publieksinkomsten. Zonder extra inkomensondersteuning of financiële impulsen voor de popsector is fair pay voor de meeste popmuzikanten onhaalbaar.

Toelichting

Nederlandse popmuzikanten die actief zijn in Nederland kennen een werkweek van gemiddeld bijna 50 uur. Zij geven gemiddeld 80 liveoptredens per jaar. De gemiddelde inzet voor één liveoptreden is 15,4 uur, voor zowel individuele als gezamenlijke voorbereiding en het optreden zelf.

Inkomsten voor popmuzikanten uit liveoptredens wisselen sterk en zijn op dit moment vooral afhankelijk van marktwerking. De ketentafel popmusici streeft naar meer samenhang tussen de inkomsten en de carrière fase van een act. Met behulp van een nieuw ontwikkeld instrument (testfase) kan op basis van 11 objectieve criteria deze fase (0 t/m 4) worden bepaald.

  • Fase 0 (starting up) en fase 1 (upcoming) zijn opbouwfases in reputatie.
  • In fase 2 (developing) speelt de act in de kleine zalen van de VNPF-podia en werkt deze met een klein professioneel team.
  • Fase 3 (Mid-career) en 4 (Arrived) betreft de acts met een stevige fanbase, marktwerking zorgt bij hen voor passende beloning.

    Berenschot heeft in opdracht van de ketentafel popmusici een vergelijking gemaakt tussen een fair pay beloning, een beloning op het sociaal minimum en een beloning in de huidige praktijk. Met een modaal inkomen voor een zelfstandige professional als referentie leidt dat tot een vergoeding van

€ 414 per bandlid per optreden. Uitgaande van het minimumloon zou een act € 258 per bandlid per optreden betaald moeten krijgen. De huidige kostenstructuur van poppodia en pop acts zorgt ervoor dat de gage voor een developing act (fase 2) met vier personen slechts circa € 100 per popartiest kan zijn. Dit is na aftrek van reis- en onkosten van crew en management.

Over fairPACCT

FairPACCT is een programma van Platform ACCT, gefinancierd door het ministerie van OCW.  Platform Arbeidsmarkt Culturele en Creatieve Toekomst (Platform ACCT) is een en initiatief van het culturele werkveld. Het platform werkt aan het verbeteren van de arbeidsmarkt in de culturele en creatieve sector. FairPACCT wil betere arbeidsvoorwaarden en collectieve afspraken stimuleren door de Fair Practice Code te vertalen naar concrete hulpmiddelen voor toepassing in de praktijk.

“we hebben een tool weten te ontwikkelen die representatief is voor de talentontwikkelingsketen in de popmuziek”

In het afgelopen halfjaar is de ketentafel onder andere bezig geweest met het testen en optimaliseren van een testtool om daarmee de carrièrefase van een artiest te bepalen. Daarvoor hebben we uitvoerig getest onder een zo divers mogelijke groep aan popmuziekprofessionals die over genoeg data van een artiest beschikken om de tool te kunnen testen. Denk daarbij aan boekers, managers, platenmaatschappijen, en natuurlijk ook uitvoerende artiesten en muzikanten zelf.

In totaal is de tool op ongeveer vijftig casussen getest. Het grootste deel van deze artiesten ontving een correcte fase-indeling. Bij de artiesten waarbij dit niet gebeurde, lag dit vaak aan een verschil in genres, jaren aan inactiviteit van een artiest (bijvoorbeeld bij een reünie) of aan een te vage fase-definitie. Met verschillende aanpassingen, in bijvoorbeeld verwoording van presentatie en vraagstelling, maar ook met aanpassingen in de verhoudingen van de tool, hebben we een tool weten te ontwikkelen die representatief is voor de talentontwikkelingsketen in de popmuziek.

Nu de tool richting de eindfase gaat, focussen we ons op de laatste grote opgave om fair pay in het livecircuit voor popmuzikanten te bereiken: de financiering. We hopen hier binnenkort een update over te kunnen geven.