Nieuwe praktijkinstrumenten voor professionele fotografie

De Ketentafel Fotografie heeft in samenwerking met deskundigen uit eigen kring twee nieuwe fair pay praktijkinstrumenten laten maken voor de professionele fotografie in de culturele sector. Het betreft publicaties over ‘Auteursrechten’ en ‘Tarifering’. Deze praktijkinstrumenten bieden fotografen en opdrachtgevers een handzame richtlijn om tot een ‘faire’ uurprijs te komen. In dit nieuwsbericht aandacht voor de handreikingen en enkele andere relevante ontwikkelingen.

Auteursrechten

In de praktijk wordt vaak vergeten dat ook het auteursrecht en daarmee het gebruik van foto’s door opdrachtgevers aan regels gebonden is. De publicatie over ‘Auteursrechten’ van Max van Olden, directeur DuPho en jurist, samen met de Ketentafel Fotografie stelt dat vrijwel iedere foto auteursrechtelijk beschermd is. Dit is geregeld in de Auteurswet. sprake zijn van overdracht of in licentie geven van rechten door de maker. Van belang is een (aanvullende) billijke vergoeding voor de fotograaf bij de exploitatie van een werk. Het persoonlijkheidsrecht zorgt voor de bescherming van de band tussen maker en werk, terwijl het portretrecht aan de gefotografeerde de mogelijkheid biedt om zich te verzetten tegen verspreiding van de foto. Er zijn rechten in geval van het tentoonstellen of kopiëren van werk. Bij doorverkoop geldt het volgrecht. De handreiking besteedt voorts aandacht aan actuele kwesties zoals een rechtszaak over het gebruik van foto’s op digitale platformen en de introductie van AI.

Tarifering

De publicatie over ‘Tarifering’ door Marc Prüst, consultant en onderzoeksadviseur, samen met de Ketentafel Fotografie bevat de elementen van de tariefopbouw van de professionele fotografen. Deze zijn nu vaak onzichtbaar en worden niet vergoed. Maar ze zouden in het kader van fair pay in de onderhandelingen tussen de makers en de opdrachtgevers voortaan wel aan bod moeten komen. Het gaat om voorbereiding, fotoshoot en nabewerking. Tevens moet rekening worden gehouden met extra personeel, vervoer, verzekering, locaties en materieel. Ook de reistijd is financieel van belang. Voorts is de soort te maken foto qua urenbesteding en kosten relevant. De handreiking belicht daarom de veelvoorkomende foto-opdrachten en voorziet deze van concrete voorbeelden/persona’s. Het betreft foto’s gericht op personen/portretten, scènes of installaties, campagnes, evenementen, activiteiten buiten de reguliere instellingslocatie en cultuurhistorische doeleinden. Tot slot biedt de publicatie inzicht in de algemene bedrijfskosten die een professionele fotograaf heeft.

Onderzoek Fotografie en de Cultuurmonitor

Op 3 februari presenteerde Ketentafellid Marc Prüst het onderzoeksrapport ‘Fotografie en de Cultuurmonitor’. Volgens hem reikt het belang hiervan verder dan een eenmalige publicatie. Het rapport heeft als doel om fotografie een structurele plaats te geven in de Cultuurmonitor van de Boekmanstichting, het kenniscentrum voor kunst, cultuur en beleid. En het markeert naar het oordeel van de onderzoeker een belangrijke stap in de erkenning van fotografie als volwaardige discipline binnen het cultuurbestel. De publicatie biedt voor het eerst een cijfermatig en analytisch overzicht van de fotografie in Nederland, met een specifieke focus op de culturele sector.

Voorbeeldtarieven zelfstandigen fotografie 2025

De Ketentafel Fotografie heeft eerder samen met Bureau Social Finance Matters een aantal andere handreikingen gemaakt. Eind december 2024 verschenen de tabellen met ‘Voorbeeldtarieven zelfstandigen fotografie 2025.’ Begin december 2024 zijn vier ‘Voorbeeldberekeningen 2025 zzp-tarieven professionele fotografie voor culturele instellingen.’ gepresenteerd. Deze berekeningen zijn gebaseerd op het rapport ‘Inzoomen op declarabiliteit. Verkenning betaalde en niet-betaalde uren van beroepsfotografen in de culturele sector.’ van november 2024. Het rapport ‘Een scherper plaatje. Niet vergoede werkzaamheden van fotografen.’ van april 2024, gemaakt naar aanleiding van een enquête en diepte-interviews, vormde een eerste basis voor de berekeningen.

De waarde van fotografie in publicatie en podcasts

In april 2024 heeft de Ketentafel Fotografie de publicatie ‘De waarde van professionele fotografie.’ uitgebracht. Naar aanleiding daarvan verzorgt Ketentafellid Anne Bloemendaal sindsdien een tweewekelijkse podcast-serie ‘Iedereen maakt foto’s.’

Meer informatie:

FairPACCT ketentafel Fotografie (lees verder onder het kopje ‘actueel’ of ‘over de tafel’).

De podcast-serie ‘Iedereen maakt foto’s’ vind je hier.