Uitkomsten onderzoek naar beroepspraktijk van digitale cultuurkunstenaars en -makers: Een uitgestrekt terrein zonder strikte grenzen

De ketentafel Digitale Cultuur verzamelde informatie over de zelfstandige beroepspraktijk bij in Nederland gevestigde digitale cultuurkunstenaars en -makers. Het doel: een volwaardig beeld kunnen vormen van de wijze waarop digitale cultuurkunstenaars en -makers hun beroepspraktijk inrichten, inzicht verkrijgen in de huidige arbeidsomstandigheden binnen de digitale cultuursector en het identificeren van passende en gewenste arbeidsvoorwaarden. De uitkomsten van dit onderzoek zijn nu beschikbaar in het enquêteverslag ‘Digitale cultuur: Een uitgestrekt terrein zonder strikte grenzen’.

Opzet en doel enquête

In maart 2024 verzamelde de ketentafel Digitale Cultuur bij in Nederland gevestigde digitale cultuurkunstenaars en -makers informatie over hun zelfstandige beroepspraktijk via een anonieme enquête. Er werden 29 vragen gesteld, waarvan 11 verplicht, verdeeld over 5 categorieën:

1. Profiel
2. Type activiteiten
3. Beloning
4. Bandbreedte van inkomen
5. Mening over fair practice

De enquête werd zowel in het Nederlands als in het Engels uitgezet, vanwege het grote aandeel internationale digitale cultuurkunstenaars en -makers dat in Nederland is gevestigd. Daarom zal het verslag binnenkort ook in het Engels beschikbaar worden gesteld. De enquête werd volledig ingevuld door 87 respondenten.

Niet alleen geven de uitkomsten van de enquête inzicht in de wijze waarop digitale cultuurkunstenaars en -makers hun beroepspraktijk inrichten en in de huidige arbeidsomstandigheden binnen de digitale cultuursector, ze dienen ook als input voor de Fair Practice Guide. De Fair Practice Guide is een document dat wordt opgesteld door de ketentafel, onder leiding van Marije Baalman, dat door digitale cultuurkunstenaars en -makers gebruikt zal kunnen worden bij het samenstellen van of onderhandelen over hun tarieven.

Bekijk alle praktijkinstrumenten van de ketentafel Digitale Cultuur onder het kopje ‘praktijkinstrumenten’. 

Belangrijkste uitkomsten van de enquête

De uitkomsten van de enquête tonen aan dat de digitale cultuurkunstenaar en -maker een duizendpoot is die veel activiteiten en werkzaamheden, binnen verschillende rollen en fasen van het werkproces, uitvoert. Veel van deze activiteiten en werkzaamheden worden niet of onvoldoende gefinancierd. Respondenten geven aan dat vooral het schrijven van (concept)voorstellen en fondsaanvragen, reistijd, onderhoud van het werk en onderzoek onvoldoende gefinancierd worden door de opdrachtgever. Onderzoek betreft echter voor meer dan de helft van de respondenten één van de drie meest uitgevoerde activiteiten binnen de beroepspraktijk, naast ‘ontwerp’ en ‘storytelling’. Vanwege onvoldoende financiering worden er veel onbetaalde uren geïnvesteerd in opdrachten en projecten. Slechts één respondent geeft aan nooit onbetaalde uren te investeren.

• Lees hier het volledige enquêteverslag, met op pagina 3 een samenvatting 
• Bekijk hier de Nederlandstalige enquête.
• Bekijk hier de Engelstalige enquête.

Bewustwording over de vele rollen van de digitale cultuurmaker noodzakelijk

Hoewel respondenten een zeer hoge urgentie voelen voor eerlijke en überhaupt betere beloning, gaat het afdwingen en implementeren van fair pay moeizaam. De aspecten waar fondsen op meten, krappe budgetten van opdrachtgevers en het niet zelf kunnen bepalen van het uurtarief vormen, onder andere, beren op de weg naar fair pay. Fair pay van digitale cultuurkunstenaars en -makers vraagt, bij zowel opdrachtgevers als de professionals zelf, om meer bewustwording over de vele rollen die de digitale cultuurkunstenaar en -maker op zich neemt, en de werkzaamheden en activiteiten die in het verlengde daarvan worden uitgevoerd, binnen de verschillende fasen waaruit het werkproces bestaat.