Onderzoeksrapport Fair Pop Pilot: inzicht in fair pay voor popmuzikanten

Het onderzoeksrapport naar de Fair Pop Pilot, uitgevoerd door de Erasmus Universiteit Rotterdam in opdracht van Platform ACCT, fairPACCT Ketentafel Popmusici, is nu beschikbaar. Het onderzoek liep van september 2024 tot februari 2025.

Achtergrond en opzet Fair Pop Pilot 

De live-industrie in Nederland trekt veel publiek, maar popmuzikanten verdienen gemiddeld slechts een kwart van wat als fair pay door het onafhankelijke Bureau Berenschot i.s.m. de Ketentafel wordt beschouwd. Daarom werd de Fair Pop Pilot opgezet, waarin 108 acts met 604 muzikanten gedurende 3 maanden een eerlijke gage/vergoeding ontvingen voor hun optredens op acht VNPF-poppodia verspreid door het land. Het ging om 151 shows van 76 hoofdacts en 75 supportacts.

In de pilot werden de fair pay praktijkinstrumenten van de Ketentafel Popmusici voor het bepalen van twee van de vijf carrièrefases getoetst – fase 1/opkomende en fase 2/zich ontwikkelende popmuzikanten – en de daarbij behorende gages/vergoedingen. Ook werd bekeken via welke financieringsroute en door wie het beste een fair pay aanvulling kan worden aangevraagd en verstrekt.

Belangrijkste bevindingen over fair pay

De bevindingen laten allereerst zien dat fair pay een probleem is binnen de popsector. Uit het onderzoek blijkt dat 76% van de ondervraagden de huidige gages als onvoldoende beschouwt. Bovendien ervaart 88% financiële onzekerheid als popmuzikant. Met name de positie van de supportacts blijkt een aandachtspunt. Het onderzoek legt een aanzienlijk verschil bloot tussen de werkelijke en gemiddeld gewenste beloning van muzikanten, soms oplopend tot meer dan 70%  per muzikant per optreden. 83% van de respondenten pleit voor structurele invoering van fair pay op alle Nederlandse podia. De onderzoekers concluderen dat financiële drempels, marktdenken en de perceptie van popmuziek als hobby eerlijke betaling in de weg staan. Respondenten gaven uiteenlopende definities van fair pay, variërend van een objectieve standaard tot een erkenning van professioneel muzikantschap.

Carrièrefases en gages/vergoedingen

De door de ketentafel gemaakte online tool met criteria om de optredende popmuzikanten in vijf carrièrefases in te delen werd positief beoordeeld. Er zijn enkele verfijningen voorgesteld zoals het zwaarder laten wegen van live prestaties, streamingaantallen meer enten op genreverschillen en status ervaren muzikant ten opzichte van nieuwe act. Ook de door de ketentafel geadviseerde gages/vergoedingen, behorend bij een bepaalde carrièrefase, kregen geen kritiek. Wel is meer onderscheid tussen de betaling van hoofdacts en supportacts geopperd.

Aanvragen fair pay aanvulling

Het aanvragen van de fair pay aanvulling bij het pilot-loket kostte gemiddeld een half uur, wat door 89% van de respondenten acceptabel werd gevonden. Over wie verantwoordelijk zou moeten zijn voor de aanvraag zijn de meningen verdeeld: 52% vindt dat de zaal dit moet doen, terwijl 48% de verantwoordelijkheid bij de artiest legt. Programmeurs vinden unaniem dat de artiest verantwoordelijk is, terwijl managers (71%) en boekingsagenten (67%) dit eerder bij de zalen leggen.

De pilot bracht drie verbeterpunten voor het aanvragen naar voren: betere vindbaarheid van informatie, gestroomlijnde gegevensaanlevering en verbeterde communicatie over deelname.

Kosten en toekomstperspectief 

De meerkosten van fair pay binnen de pilot bedroegen in totaal € 206.155, bovenop de al betaalde € 112.080 aan oorspronkelijke gages vanuit de poppodia. Om fair pay voor hoofdacts structureel in te voeren, zou naar het oordeel van de onderzoekers van de Erasmus Universiteit een extra bedrag van € 7,50 per bezoeker nodig zijn  of een verhoging van 55% van de initiële gages.

Volgens de respondenten moet de financiering van fair pay een gedeelde verantwoordelijkheid zijn van de markt en de overheid, bijvoorbeeld via subsidies, hogere ticketprijzen of een investeringsverplichting voor streamingdiensten. Voor de uitvoering van het verstrekken van de fair pay aanvulling wordt een gespecialiseerd orgaan voorgesteld, liefst gelieerd aan een bestaande organisatie die betalingen aan muzikanten beheert.

Het onderzoeksrapport biedt waardevolle inzichten voor verdere beleidsontwikkeling en de mogelijke structurele invoering van fair pay in de Nederlandse popsector. Zo kan de Ketentafel Popmusici vanaf nu aan de slag met het beoordelen van de aanbevelingen in het licht van fair pay. Ook kan de tafel op zoek naar meer structurele vormen van financiering.

De pilot en het onderzoek werden uitgevoerd met ondersteuning van Fonds Podiumkunsten, Fonds 21, het Cultuurfonds en het VSBfonds.

Download en lees het rapport hier.

De Fair Pop Pilot komt voort uit het programma fairPACCT van Platform ACCT en is een initiatief van de Ketentafel Popmusici.