De ketentafel Archeologie is bezorgd over de positie en de waardering van het vakgebied. Diverse studies tonen dat archeologen steevast onderaan staan in lijstjes met inkomens van afgestudeerde hbo’ers en academici. Tegelijk is toetreden tot het erkende deel van de beroepsgroep niet eenvoudig en vaak een lange weg. Te veel archeologen verlaten daardoor voortijdig het vak of blijven steken op een instappositie. De markt van opgravingsbedrijven is complex en maakt oplossingen niet eenvoudig. Toch zijn de deelnemers van de ketentafel gedreven om de arbeidsmarktpositie van archeologen te versterken. Henk Koster (zelfstandig adviseur en thans directeur SIKB) is als onafhankelijk voorzitter van de ketentafel ingestapt.

Verdiepend onderzoek naar prijsvorming en arbeidsverhoudingen

Na voorbereidende gesprekken met sectorexperts vanuit het onderzoek Vinken-Wolters van HTH Research is het programma geïntroduceerd bij het Groot Reuvensoverleg op 15 februari 2022. De sector heeft behoefte aan verdiepend onderzoek naar prijsvorming en arbeidsverhoudingen. Het uitwerken, opstarten en begeleiden van dit onderzoek werd een van de eerste activiteiten van een ketentafel. Het ministerie van OCW heeft de archeologiesector naar aanleiding van de RvC-adviezen gewezen op de rol van Platform ACCT. Beoogde ketenpartners en hun vertegenwoordigers zijn vanuit het programma in beeld gebracht en benaderd. Op 17 maart 2022 vond de eerste ketentafel plaats. Agenda: opstarten van verdiepend onderzoek, verkenning cao en samenstelling van de tafel.

Opzetten arbeidsmonitor en ontwikkeling modelreglement arbeidsvoorwaarden

Hoewel de deelsector diverse vertegenwoordigende partijen kent, is het lastig om alle belangen goed en evenredig op te nemen. Er is een grote diversiteit aan beroepspraktijken en vertegenwoordigende verenigingen zijn niet altijd ingericht op de rol die de ketentafel vraagt. Toch zijn werkenden, werkverleners en bemiddelaars goed vertegenwoordigd en sluiten vakopleidingen en bijzondere specialisten aan. Een heldere focus op de opgave en het beoogde resultaat, en het mandaat daarbij, is een onderwerp dat vaak ter tafel komt. De groep werkt aan twee inhoudelijke lijnen, waar nodig met behulp van onafhankelijke onderzoekers uit de sector. Op de eerste plaats het opzetten van een arbeidsmarktmonitor met een verdiepende nulmeting (en beoogd periodiek vervolg) voor een objectief en juist beeld van alle werkenden, beloningen en bewegingen op de arbeidsmarkt. Het vinden van goede bronnen voor data is hierbij niet eenvoudig omdat de beroepsbeoefenaren binnen de archeologie niet eenduidig zijn terug te vinden in bijvoorbeeld CBS data.

Als tweede lijn wordt gewerkt aan een set van arbeidsvoorwaarden (vooral ook vertaald naar de zzp’er) die als richtlijn kan worden gehanteerd in de bedrijfstak. Dit betreft werkenden die nog niet onder de werkingssfeer van een aanpalende cao vallen (bijvoorbeeld archeologen in dienst van gemeenten). De urgentie van de opdracht wordt ondersteund door de Raad voor Cultuur die bij de evaluatie van de Erfgoedwet (februari 2022) wijst op de slechte inkomenspositie van archeologen. Ook suggereert hij de ontwikkeling van een sector cao. OCW-staatssecretaris Cultuur en Media Gunay Uslu stelt in haar beleidsreactie op het Raadsadvies de sociale dialoog binnen de fairPACCT ketentafel, met als leidraad de Fair Practice Code, te ondersteunen (november 2022).