Begrippenkader AV-Sector

De ketentafel Film/AV productie is een brede tafel. Deze omvat vertegenwoordigers van het hele veld: van producerende omroepen, producenten, scenaristen en regisseurs tot alle creatieve en technische professionals die deel uitmaken van de cast & crew. Audiovisuele producties in de vorm van speelfilms, korte films, documentaires, animatie, series en innovatieve mediaproducties worden louter projectmatig gefinancierd. Nagenoeg alle werkenden werken als zzp’er. Er bestaan (nog) geen (collectieve) afspraken over voorwaarden en omstandigheden waarop opdrachtgevers en opdrachtnemer kunnen leunen. In september 2022 is de ketentafel daarom gestart met het opstellen van een Begrippenkader voor de audiovisuele sector. Het doel hiervan is om veel gebruikte begrippen bij de onderhandeling over contracten te voorzien van een neutrale definitie. Op deze manier praten opdrachtgevers en opdrachtnemers over hetzelfde als zij deze begrippen bij de onderhandeling gebruiken. Dat voorkomt misverstanden en bespaart tijd; de onderhandelingstijd kan zo worden ingezet om deze begrippen verder invulling te geven. Het Begrippenkader omvat 300 algemene en juridische begrippen met definities en is gecontroleerd door De Koning Vergouwen Advocaten.

Ter consultatie:

FairPACCT Ketentafel, Fair pay voorstel 1: ‘Begrippenkader AV-sector_ versie 1.0-20231103

Leidraad Veilig en Gezond Werken AV-sector

De tweede tool van de ketentafel Film/AV productie betreft een Leidraad Veilig en Gezond Werken Audiovisuele sector. Deze Leidraad omvat uitgangspunten die bedoeld zijn om de fysieke en psychosociale veiligheid te waarborgen van opdrachtnemers die betrokken zijn bij het maken van professionele audiovisuele producties. De uitgangspunten zullen worden vertaald naar een veiligheidsbeleid en -plan, dat wordt toegespitst op de specifieke kenmerken van een productie en toegepast middels de onderlinge werkafspraken. De uitgangspunten zijn alleen van toepassing op die dagen of dag(delen) waarop gedurende een bepaalde tijd én op een bepaalde locatie moet worden gewerkt om uitvoering te kunnen geven aan de opdracht én hiervoor coördinatie en planning door de opdrachtgever is vereist. De ketentafel Film/AV productie gaat er vanuit dat de uitgangspunten een normerende werking zullen hebben en onderdeel worden van het onderhandelingstraject. Deze leggen een basis om tot duidelijke afspraken te komen bij het aangaan van een overeenkomst daar waar die basis nu toe ontbreekt. Het accent in de Leidraad versie 1.0 ligt op de draaiperiode van een audiovisuele productie en de voorbereiding en afronding ervan. In een nieuwe versie van de Leidraad wordt bekeken of er aanvullende uitgangspunten kunnen worden toegevoegd voor verschillende type producties en andere fases in de totstandkoming van een audiovisuele productie.

Ter consultatie:

FairPACCT Ketentafel, Fair pay voorstel 2: ‘Leidraad Veilig en Gezond werken AV-sector_versie 1.0-20231103

Opdracht Kompas AV-sector

De derde tool is een Opdracht Kompas. Dit technische instrument is ontwikkeld door Bureau Berenschot in samenwerking met de ketentafel om tot minimum uurtarieven, oftewel starttarieven, voor zzp-ers te kunnen komen. Met de Opdracht Kompas als leidraad kun je per audiovisuele productie de combinatie van taken en werkzaamheden van een opdracht indelen. Als eerste stap heeft de ketentafel de verschillende functies (zo’n 200) in de ontwikkelings-, preproductie-, productie- en postproductiefase in kaart gebracht en kort omschreven. Deze zijn vervolgens gerubriceerd in vakgebieden. Binnen 13 vakgebieden heeft Bureau Berenschot tenminste twee interviews uitgevoerd met opdrachtnemers met verschillende takenpakketten. Voor deze referentieopdrachten heeft Bureau Berenschot specifieke normteksten geschreven en ingedeeld op het bijbehorende niveau (band A t/m K) in de Opdracht Kompas. Vervolgens zijn er een aantal afgeleide omschrijvingen van taken en werkzaamheden opgesteld en ingedeeld binnen elk vakgebied. De referentieopdrachten (groene vakjes) en afgeleide omschrijvingen (blauwe vakjes) zijn bedoeld als ijkpunten. Door hiernaar te kijken én naar de niveau-indicatoren kun je ook andere opdrachten indelen.

NB. De Opdracht Kompas is nu nog opgemaakt in excel maar wordt in een volgende fase omgewerkt naar een digitale module.

Ter consultatie:

FairPACCT Ketentafel, Fair pay voorstel 3: ‘Opdracht Kompas AV-sector_versie 1.0-20231103

Starttarieven richtlijn AV-sector

Met de Opdracht Kompas als indelingsinstrument heeft Bureau Berenschot met inbreng van de ketentafel een vierde tool ontwikkeld. Dit betreft het advies ‘Van loon naar ZZP-starttarief’ met een voorstel voor minimum uurtarieven (starttarieven) geldend voor een beginner in elk van de 11 niveaus (band A t/m K) in de Opdracht Kompas. Gelet op de wens van de Raad voor Cultuur en staatssecretaris Gunay Uslu van het ministerie van OCW is hiertoe een vergelijking gemaakt met de inkomens in aanpalende sectoren. Dat zijn in dit geval de cao voor het Omroeppersoneel en de cao Toneel en Dans. Hiervan zijn de gemiddelden genomen. De uitkomsten zijn getoetst aan de zogenaamde BV Nederland. De starttarieven bestaan grofweg uit twee delen: een basis uurtarief en een ZZP-opslagpercentage. De starttarieven (peildatum juli 2023) zijn gebaseerd op 1686 netto inzetbare uren (dus exclusief vakantie en doordeweekse verlofdagen) en zo’n 1350 declarabele uren per jaar. Bureau Berenschot adviseert om de indexatie van het basis uurtarief (jaarlijks) aan te sluiten op de gemiddelde hoogte van de indexatie van de aanpalende cao’s. In de volgende fase wordt de toepassing van de starttarieven doorvertaald in handreikingen voor in de praktijk.

Ter consultatie:

FairPACCT Ketentafel, Fair pay voorstel 4: ‘Van Loon naar ZZP-starttarief_v4.3.1-20231018

Specifieke handreikingen voor toepassing in de praktijk noodzakelijk

De ketentafel kan zich vinden in de vier thans voorliggende tools. Maar ze wil hierbij wel meteen uitdrukkelijk vermelden dat deze niet het gehele financiële verhaal vertellen. Na oplevering van deze vier voorwaardelijke tools voor fair practice en fair pay start de ketentafel daarom met de vertaling voor toepassing ervan in de praktijk. Want hoe hanteer je een starttarief en een Referentieopdracht in de Opdracht Kompas om te komen tot de waardering van een specifieke opdracht in een van de departementen van een audiovisuele productie? In de audiovisuele sector wordt immers veel gewerkt met een dagprijs waarin voorbereidings- en afrondingstijd is inbegrepen of met een lumpsum vergoeding voor een hele opdracht of een bedrag voor een scenarioversie. Ook spelen aspecten zoals annulering of de periode waarin een opdrachtnemer zich beschikbaar moet houden een rol, of de inzet van eigen apparatuur. Ook moet de hoogte van compensatie voor ‘’flexicurity’’ in kaart worden gebracht. Er zal een bureau worden betrokken om aan de hand van een compacte enquête onder alle achterbannen van de vakverenigingen (detail)informatie op te halen. Gelet op dit alles komen er vanuit de ketentafel voor de zomer van 2024 specifieke handleidingen per cluster van vakgebieden. Uiteindelijk zullen de vier reeds ontwikkelde tools én de handreikingen gepubliceerd worden op een centraal platform en worden er afspraken gemaakt over een aanspreekpunt, monitoring en evaluatie.

Financiële positie betrokkenen 

Audiovisuele producties in de vorm van speelfilms, korte films, documentaires, animatie, series en innovatieve mediaproducties worden projectmatig gefinancierd in de verschillende fases van de totstandkoming. Dit wijkt wezenlijk af van andere culturele deelsectoren waar het met name gaat om de ondersteuning van werk van individuele kunstenaars of (meerjarige) steun aan instellingen. Zelfstandigen en bedrijven in de filmproductiesector werken in steeds wisselende samenstellingen samen aan een specifieke productie. Het gaat om zzp’ers zoals regisseurs, scenaristen, crew en cast en daarnaast om bedrijven van producenten, animatiestudio’s, postproductiebedrijven en toeleveranciers. Voor elke productie brengt een producent specifieke financiering bijeen via publieke en private partijen zoals fondsen, distributeurs, sales-agents, omroepen, streamingdiensten, investeerders en coproducenten. Door de projectmatige wijze van financiering en de kaders die daarbij worden gesteld is er weinig ruimte om weerstandsvermogen op te bouwen.

Het Rijk heeft vanaf 2025 structureel € 34,1 miljoen voor fair pay in de culturele en creatieve sector beschikbaar. Gelet daarop loopt er thans een landelijk onderzoek in opdracht van Kunsten ’92 naar de fair pay meerkosten bij organisaties die door het Rijk en de rijkscultuurfondsen meerjarig worden gesubsidieerd. Hierin wordt tevens een indicatie gegeven van de meerkosten bij deelsectoren die projectmatig worden gesubsidieerd, zoals in de filmsector. Met behulp van de fair pay ketentafel-tools en nadere gegevens van het Nederlands Filmfonds worden de meerkosten voor audiovisuele producties in een vervolgonderzoek begin 2024 nog exacter berekend, onder meer aan de hand van een aantal cases. Bij dit alles geldt dat financiële medewerking van subsidiënten én alle betrokken private en commerciële financiers vereist is om fair pay betaling daadwerkelijk te kunnen realiseren.

Het Filmfonds treedt op als partner bij en medefinancier van dit traject. 

 

___________________________________________________________________________

 

Download hier het invulformulier*:

Invulformulier

 

* Het invulformulier kun je uiterlijk vóór 24 november terugmailen aan fairpacct@platformacct.nl. 

 

___________________________________________________________________________