Ontwerp: Grafisch Geluk
Hoe bepaal je wat een eerlijke gage is voor een act of artiest? De fairPACCT ketentafel Popmusici lanceert een Rekentool waarmee op basis van vijf carrièrefases bepaald kan worden welke gage minimaal bij een live-optreden op een podium hoort. De tool is gebaseerd op een eerste testperiode. Vanaf nu kunnen alle popmuzikanten, managers, boekers e.a. bij voorkeur vóór woensdag 1 november en uiterlijk vóór woensdag 15 november testen hoe de nieuwe Rekentool werkt en hun bevindingen met fairPACCT delen. Gebruik hierbij het onderstaande invulformulier (of klik in de rekentool links onderin op de feedback-knop). De terugkoppeling door fairPACCT en de ketentafel op basis van de binnengekomen reacties gebeurt voor 1 december.
Vijf carrièrefases voor live-acts
Volgens onafhankelijk onderzoek hebben muzikanten een werkweek van als geheel bijna 50 uur. De gemiddelde inzet voor één live-optreden is 15,4 uur en het betreft gemiddeld 80 optredens per jaar. De ketentafel streeft naar meer samenhang tussen de sterk variërende vaak beperkte inkomsten en de fase van ontwikkeling van een act. Met behulp van de nieuw ontwikkelde Rekentool kan op basis van 11 objectieve criteria geïdentificeerd worden tot welke fase een act behoort. Fase 0 (starting up) en fase 1 (upcoming) zijn opbouwfases in reputatie. In fase 2 (developing) speelt de act bijvoorbeeld in de kleine zalen van de VNPF-podia en werkt deze met een klein professioneel team. Een act in fase 3 (mid-career) verzorgt optredens op toonaangevende podia en festivals, verkoopt kleine zalen, en hier en daar een grote zaal uit. Voor de act in fase 4 (arrived) geldt dat deze in staat is om grote zalen uit te verkopen, eigen tours kan bekostigen én voldoende verdient voor een goed inkomen.
De kloof tussen inzet en inkomsten van popmuzikanten
In een adviesrapport over de kloof bij popmuzikanten tussen de tijd besteed aan live-optredens en de daarvoor ontvangen vergoeding wordt de volgende fair pay beloning geschetst, die door de ketentafel wordt onderschreven. Een zelfstandige professional in fase 2 en 3 zou in elk geval een gage conform modaal niveau dienen te ontvangen, hetgeen neerkomt op € 415 per bandlid, per optreden. Een live-act in fase 1 zou op basis van het minimumloon tenminste € 258 voor elk bandlid moeten krijgen. In fase 0 kan worden volstaan met € 116 conform bijstandsniveau en in fase 4 geldt de vrije marktwerking. Dit staat nog ver af van de huidige praktijk. De conclusie is zelfs zo dat de daadwerkelijke inkomsten van popmuzikanten met een redelijke staat van dienst slechts één derde van het sociaal minimum zijn en maar één vierde van een fair pay beloning.
Fair Pay Fonds vanaf 2025
De ketentafel heeft ook een macro-berekening over de fair pay meerkosten laten maken, te beginnen bij de VNPF-podia. Jaarlijks vinden daar zo’n 8.000 optredens plaats. Als de bandleden in de fases 1 en 2 een fair pay beloning zouden krijgen is daarvoor € 7,8 miljoen per jaar méér nodig. Uitgaande van het sociaal minimum betreft dat nog altijd een bedrag van € 3,1 miljoen per jaar extra. Vervolgens heeft de ketentafel uiteenlopende opties in kaart gebracht om de geconstateerde financiële kloof aan het begin van de komende cultuurperiode 2025-2028 te kunnen dichten.
Een combinatie van kansrijke factoren lijkt hierbij de beste oplossing te zijn, zodat er een Fair Pay Fonds kan worden opgericht. De gelden zouden kunnen komen uit onder andere een minimale verhoging van de servicekosten op de ticketverkoop van alle popconcerten, gematcht met extra rijkssubsidie. De tafel presenteerde haar plan samen met Adviesbureau Berenschot tijdens het landelijke Congres Podia Festivals Evenementen op 18 september jl. Op dit moment loopt een haalbaarheidsstudie, die in januari 2024 zal worden toegelicht tijdens ESNS.
Fair Pay Pilot in 2024: test daarom snel de Rekentool Popmusici
Al in 2024 wil de ketentafel Popmusici door een kleine selectie van 5 poppodia een fair pay pilot laten uitvoeren, met inzet van de Rekentool en met hulp van een privaat cultuurfonds dat dit moet gaan ondersteunen. Het is daarom belangrijk om de Rekentool nu meteen goed te testen en tijdig feedback te geven, met name in geval van fouten of onvolkomenheden. Er is geen tijd te verliezen, de weg naar een eerlijke beloning is ingezet!
Ter consultatie:
https://rekentool.fairpacct.nl/rekentools-testpaginas/rekentool-popmusici/
___________________________________________________________________________
Download hier het invulformulier*:
* Het invulformulier kun je bij voorkeur vóór 1 november en uiterlijk vóór 15 november terugmailen aan fairpacct@platformacct.nl.
___________________________________________________________________________
Lees verder over wat vooraf ging:
Korte voorgeschiedenis
Na een verkenning brachten de Raad voor Cultuur en de Sociaal-Economische Raad in 2017 het adviesrapport ‘Passie gewaardeerd’ uit. Het verdienvermogen van werkenden in de culturele en creatieve sector blijft achter, zo constateerden zij. De raden riepen op om richtlijnen te ontwikkelen voor redelijke vergoedingen. Op basis hiervan verscheen er in 2017 een Arbeidsmarktagenda met drie speerpunten: structurele sociale dialoog, verdienvermogen versterken, arbeidsvoorwaarden verbeteren. Ook ontstond de Fair Practice Code met drie principes: fair pay, fair share, fair chain. Freelance muziek behoort, ook naar het oordeel van het ministerie van OCW, tot een van de vijf culturele deelsectoren waar de situatie financieel het meest zorgelijk is, een aantal uitzonderingen daargelaten. Een snelle concretisering van het fair pay principe werd noodzakelijk geacht.
Specifieke vooronderzoeken in 2020/2021
Ter verfijning van enkele achtergrondstudies verscheen in opdracht van Platform ACCT in november 2020 ‘Tariefafspraken voor freelance musici in pop, klassiek en jazz. Resultaten van een onderzoeks-traject’ van bureau HTH met behulp van een deskundige begeleidingscommissie. Hieraan hebben o.a. 102 popmusici (plus 34 met een gemengde muziekprakijk) meegewerkt. Er bleek dat de musici gemiddeld 80 keer per jaar optreden gedurende 2 uur met een gage van € 276. De eerste 50 procent haalt niet meer dan € 200 (mediaan) en krijgt repetitie-, studie- of reistijd niet vergoed.
HTH presenteerde vervolgens desgevraagd in maart 2021 ‘Betere Arbeidsvoorwaarden en Werkomstandigheden in de Culturele en Creatieve Sector. Een voorstel voor vervolgstappen 2021-2024’. Voor de freelance musici betrof dit o.a. de volgende praktijkinstrumenten: Reken uit en laat zien wat optredens/concerten kosten en opleveren voor alle partijen. Schets tevens de kosten van betaling aan alle musici volgens cao’s, b.v. de cao muziekensembles. Ontwikkel (als start) een zo simpel mogelijke honoreringsrichtlijn, b.v. een eenvoudig dagtarief, tarief per optreden/concert, etc. Bureau HTH geeft voorts een solidariteitsfonds tussen muzikanten in overweging.
Programma fairPACCT en samenstelling Ketentafel Popmusici vanaf 2022
Het driejarige programma fairPACCT van Platfom ACCT is per 2022 met behulp van OCW-subsidie begonnen om fair pay te concretiseren. Dankzij de inzet van de Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals (VNPF) en de musici zelf is de Ketentafel Popmusici daarbinnen in februari 2022 als eerste gestart. Nog steeds is deze Ketentafel een koploper in het ontwikkelen van fair pay praktijkinstrumenten. De tafel bestaat op dit moment uit 4 werkenden vanuit beroepsverenigingen en vakbonden, 3 poppodia (incl. festivaldeel), 1 festival, 2 artiestenmanagers en 1 booker. Noud van de Rhee, o.a. programmamanager van fairPACCT (bij Platform ACCT), is onafhankelijk voorzitter.
Rapport ‘De kloof tussen inzet en inkomsten van popmuzikanten’
Als uitwerking van de genoemde vooronderzoeken is Berenschot door de Ketentafel ingeschakeld. Op basis van een detailenquête heeft dit onhankelijke bureau in januari 2023 het rapport ‘De kloof tussen inzet en inkomsten van popmuzikanten.’ uitgebracht. Dit is door de tafel gepresenteerd bij Eurosonic Noorderslag (ESNS). Ook is het voor commentaar voorgelegd aan het ministerie van OCW en het Fonds Podiumkunsten, die geen technische onvolkomenheden hebben ontdekt. Het rapport belicht de tijdsinzet van popmuzikanten, definieert vijf carrièrefases, schetst per fase de gewenste vergoeding voor live-optredens en toont een berekening van de macro-meerkosten op het minimumniveau en voor fair pay, te beginnen op de VNPF-podia.
Ketentafel-planvorming t.b.v. extra geld meerkosten
Het extra geld voor de meerkosten is volgens bureau Berenschot niet op te brengen binnen de popsector zelf of uit hogere publieksinkomsten. Zonder extra inkomensondersteuning of financiële impulsen ten behoeve van de popsector is fair pay voor de meeste popmuzikanten onhaalbaar, zo stelt dit bureau in zijn rapport over ‘De kloof’. De Ketentafel heeft vervolgens een gedetailleerd plaatje gemaakt van alle onderscheiden uitgaven en inkomsten bij de VNPF-podia, de subsidies van met name de gemeenten en het Fonds Podiumkunsten plus de (ad hoc) bijdragen van private fondsen. De conclusie is, ook gelet op de fair pay optiek van de staatssecretaris van OCW, dat een financiële oplossing meteen aan het begin van de komende cultuurperiode 2025-2028 gevonden moet worden. Door een combinatie van nieuwe geldmiddelen: verhoging van de servicekosten bij de ticketverkoop van alle popconcerten gematcht met extra rijkssubsidie b.v. via het Fonds Podiumkunsten. Er loopt nu een haalbaarheidsstudie die in januari 2024 tijdens ESNS zal worden toegelicht. Om geen tijd te verliezen denkt de Ketentafel ook aan een fair pay pilot al in 2024 bij vijf poppodia met inzet van de Rekentool en financiële hulp van een privaat cultuurfonds.
Nu snel testen en reageren: digitale fair pay Rekentool popmusici
FairPACCT heeft onlangs bureau Ipsis in de arm genomen om digitale Rekentools te maken gelet op de fair pay voorstellen vanuit de diverse Ketentafels. Het heeft o.a. een uurtarief-calculator op ‘ik word zzper’ en de website van ‘startersloket’ voor nieuwe ondernemers gemaakt. De eerste digitale fair pay Rekentool die thans in concept is opgeleverd betreft die voor de popmusici. Op basis van deze tool kunnen de carrièrefase van een act en het daarbij behorende fair pay tarief worden bepaald. Het verzoek aan alle betrokkenen is om deze digitale fair pay Rekentool Popmusici snel te testen en erop te reageren, met name bij fouten en onvolkomenheden. Want de bevindingen over deze tool zijn relevant voor de voortgang van het proces naar eerlijke beloning.
Meer informatie
Invulformulier (Het invulformulier kun je bij voorkeur vóór 1 november en uiterlijk vóór 15 november terugmailen aan fairpacct@platformacct.nl)
FairPACCT ketentafel Popmusici (lees verder onder het kopje ‘actueel’ of ‘over de tafel’)
Berenschot onderzoek ‘De kloof tussen inzet en inkomsten van popmuzikanten’ | Januari 2023
Gerelateerde berichten
Functiehandboek, eindversie Standaardregeling secundaire arbeidsvoorwaarden én Richtlijn Starttarieven producerende letterenorganisaties af
De ketentafel Letterenorganisaties c.s. presenteert bij deze een Functiehandboek en een Standaardreg
Ontbijtsessie en paneldiscussie met ketentafel Digitale Cultuur op Dutch Design Week
Starters uit het digitale cultuurveld zijn uitgenodigd deel te nemen aan een paneldiscussie tijdens
Ketentafel Popmusici op ESNS24: wat zijn de mogelijkheden voor structurele bekostiging van fair pay voor popmuzikanten?
Ook dit jaar, op 19 januari, was de ketentafel Popmusici weer aanwezig bij Eurosonic Noorderslag (ES
